Hukukun temel kavramlari

5.2.1.1.1. Gelir Amacı Gütmeyen Özel Hukuk Tüzel Kişileri 
Amacı gelir elde edip paylaşmak olmayan, tersine toplumsal, kültürel amaç güden ve 
medeni hukuk tüzel kişileri olarak da adlandırılabilen dernek ve vakıflar bu kapsama girer. 
5.2.1.1.1.1. Dernekler 
“Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak 
bir  amacı  gerçekleştirmek  üzere,  bilgi  ve  çalışmalarını  sürekli  olarak  birleştirmek  suretiyle 
oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.” (TMK, m. 56/1). 
Özel  yasalarla  düzenlense  de  özü  itibariyle  siyasal  partiler  ve  sendikalar  da  birer 
dernektir. Ülkemizde siyasal partilere özgü bir  yasa bulunsa da bazı ülkelerde böyle bir  yasa 
bulunmamakta, siyasal partiler dernekler yasasına tabi olarak faaliyette bulunmaktadır.  
Türkiye’de  dernekler,  Türk  Medeni  Kanunu  ve  Dernekler  Kanunu  çerçevesinde 
faaliyette bulunmaktadır (Cansel 2015: 198-199). 

---

106 
 
Derneğin genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu olmak üzere üç tane zorunlu 
organları vardır. Dernekler zorunlu organlarına ek olarak ihtiyari organlar da oluşturabilirler. 
Örneğin haysiyet kurulu, şeref kurulu gibi. 
Derneğin en yetkili karar organı olan genel kurul, derneğin kayıtlı üyelerinden oluşur. 
Derneğin  organlarını  seçmek  ve  derneğin  Diğer  bir  organına  verilmemiş  olan  işleri  yerine 
getirmek genel kurulun yetkisindedir. Bunların yanında genel kurul, yeni üyelerin kabulünde 
ve  üyelerin  üyelikten  çıkarılmasında  son  karar  merciidir.  Derneğin  diğer  organlarını 
denetlemek ve onları haklı nedenler bulunduğunda görevden almak yine genel kurulun yetkisi 
ve görevi içindedir. 
Derneğin  diğer  zorunlu  organı  yönetim  kuruludur.  Bur  organ,  asgari  beş  asıl  ve  beş 
yedek üyeden oluşur. Dernek tüzüğünde daha fazla üyeden oluşabileceğine ilişkin bir hükme 
yer verilirse yönetim kurulu bu sayıda üyeden meydana gelir. Derneği yönetim kurulu yönetim 
ve temsil eder. Derneği temsil görevi, yönetim kurulu tarafından yönetim kurulu üyelerinden 
birine veya üyeler dışından birine de verilebilir.  
Derneğin üçüncü zorunlu organı, denetim kuruludur. Bu organ asgari üç asıl ve üç yedek 
üyeden meydana gelir. Bununla birlikte dernek tüzüğünde daha fazla üyeden oluşacağına yer 
verilebilir.  Denetleme  görevini,  dernek  tüzüğünde  belirtilen  esas  ve  usullere  göre  yapan 
denetleme  kurulu,  yaptığı  denetlemenin  sonuçlarını  rapor  halinde  hem  genel  kurula  hem  de 
yönetim kurula sunar.