Hukukun temel kavramlari
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 5.3.3.2. Sınırlı Ehliyetliler
Genel Olarak Sınırlı ehliyetliler fiil ehliyetinin tüm koşullarına sahip gerçek kişilerdir. Türk Medeni Kanunu, gerçek kişilerin kısıtlanmasına yeterli neden bulunmamakla birlikte çıkarları için fiil ehliyetlerine bazı sınırlamalar getirilmesi gerektiği düşüncesiyle sınırlı ehliyetliler grubunu öngörmüştür. Sınırlı ehliyetli kişiler, yasada sayılan işlemleri ya belirli makamların (mahkeme) veya kendilerine atanan yasal danışmanın onayıyla yapabilirler. Sınırlı ehliyetliler Türk Medeni Kanununda sınırlı sayıda (tahdidi/numerus clauses) belirlenmiş olan işlemler dışındaki tüm işlemleri kendi başlarına yapabilirler. Bundan dolayı sınırlı ehliyetlilerde ehliyetli olmak kural, ehliyetsizlik istisnadır. Sınırlı ehliyetliler, “evli kişiler” ve “kendilerine yasal danışman atanmış kişiler”den ibarettir (Kayıhan 2008: 73). Evli Kişiler Türk Medeni Kanunu, evli kişilerin fiil ehliyetlerini evlilik birliğini koruma amacıyla bazı durumlarda sınırlandırmıştır. Örneğin adı geçen Kanun 194. maddesine göre, “Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.” Benzer bir düzenleme 199. maddede yer almaktadır. Bu düzenlemeyle evlilik birliğinin korunması amaçlanmış ve eşlerin tasarruf yetkilerine sınırlama getirilmiştir. Ayrıca “Aksine anlaşma olmadıkça, eşlerden biri diğerinin rızası olmadan paylı mülkiyet konusu maldaki payı üzerinde tasarrufta bulunamaz.” hükmüne yer veren TMK, m. 223/2 de evli kişilere getirilen kısıtlamaya bir örnektir. Evli kişilere getirilen diğer bir sınırlama da Türk Borçlar Kanununda yer almaktadır. Bu düzenlemeye göre evli kişilerin yapacakları kefalet sözleşmeleri eşlerden birinin ticari hayatıyla ilgili olarak verdiği kefaletler istisna kılınarak diğer eşin yazılı rızası koşuluna bağlanmıştır (TBK, m. 584; Akıntürk 2015: 130). 114 Kendilerine Yasal Danışman Atanmış Olanlar Kendilerine yasal danışman atanmış olanlar, kısıtlanmaları için yeterli neden bulunmamakla birlikte, korunmaları amacıyla fiil ehliyetlerinin sınırlanması gerekli/yararlı görülen ergin kişilerdir (TMK, m. 429). Bu kişilere yasada açıkça sayılmış olan önemli hukuksal işlemlerde oyu alınmak üzere bir yasal danışman atanır. Bu kişiler, Türk Medeni Kanununda dokuz bent halinde sayılan şu işlemleri yasal danışmanlarının olurunu almadan yapamazlar (m. 429): Dava açma ve sulh olma, tanışmaz alım satımı, rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka ayni bir hak kurma, kıymetli evrak alımı, satımı ve rehni, olağan yönetim sınırları dışında kalan yapı işleri; ödünç verme ve alma, anaparayı alma, bağışlama, kambiyo taahhütleri altına girme, kefil olma. Sınırlı ehliyetli kişi, bu işlemeleri yasal danışmanının olurunu almadan yaptığı takdirde bu işlemler tek taraflı bağlamazlık yaptırımına tabi olur. Diğer bir anlatımla bu işlemlerle karşı taraf bağlıdır fakat sınırlı ehliyetli kişi bağlı değildir. Yukarıdaki açıklamalardan anlaşıldığı gibi sınırlı ehliyetliler ancak yasada açık ve sınırlı biçimde belirlenmiş bulunan hukuksal işlemler bakımından ehliyetleri sınırlanmış ancak bunlar dışında tam ehliyetli olan kimselerdir (Akıntürk 2015: 131). Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|