Hukukun temel kavramlari
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 7.6.2. Yargılama İşlemleri
Bağımsız ve tarafsız mahkemelerin hukuksal uyuşmazlıkları ve hukuka aykırılık iddialarını kesin bir biçimde çözme faaliyetlerine yargısal işlem denir. Mahkemelerin yargılama faaliyetini nasıl yürütecekleri kuruluş yasalarında yer almıştır. Yargılama işlemleri, kararları, kural olarak, kendi içinde, üst mahkemelerin denetimine tabidir. Bir başka anlatımla, bu denetim, özellikle alt derecedeki mahkeme kararlarının üst mahkemelerin denetimine tabi olması şeklinde olmaktadır. Yargılama işlemleri, kural olarak, isteğe bağlı işlemlerdir. Bundan dolayı mahkemeler kendilikler harekete geçerek bir uyuşmazlığa el koymaz. Bu işlemler, bağımsız ve tarafsız mahkemelerin hukuksal uyuşmazlık veya hukuka aykırılık savları konusunda verdiği ve kesin hüküm oluşturan kararlardır (Gözler 2016: 423). Uluslararası insan hakları belgelerinde ve demokratik ülkelerin anayasalarında mahkemelerin tarafsız olduğu vurgulanmıştır. Tarafsız yargı, hukuk devletinin olmazsa olmaz bir gereğidir. Bu bağımsızlığı gerçekleştirmek için yargıçlık güvencesi getirilmiştir. Bu güvencenin bir gereği olarak, yargıçlar azlolunamazlar. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve yargıçlara, emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz. Hatta görülmekte olan bir dava hakkında yasama organında yargı yetkisinin kullanılmasıyla ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir açıklamada bulunulamaz (Anayasa, m. 106). Yasama, yürütme, idare mahkeme kararlarını hiçbir biçimde değiştiremez, yerine getirilmesini geciktiremez (Anayasa, m. 106). Bir kimsenin mahkemede bizzat dava açabilmesi için fiil ehliyetine sahip olması gerekir. Buna taraf ehliyeti denir. |