Hukukun temel kavramlari
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 9.1.3.2. Suç
Suç, genel kabul gören bir tanıma göre, bir ceza hukuku yaptırımıyla karşılanan fiildir (Hakeri 2015: 107). Diğer bir anlatımla suç, yasaların cezalandırılmasını öngördüğü davranıştır (Aybay vd. 2016: 208). Daha kuramsal bir tanıma göre ise suç, tipe uygun, hukuka aykırı, kusurlu insan davranışıdır (Özbek vd. 2014: 138). Suçun Yasal Unsuru (Tipiklik) Tipiklik, ceza yasasının temel ilkelerinden olan yasallık ilkesinin bir sonucudur. Bir fiilin suç oluşturabilmesi için o fiilin işlenmeden önce bir ceza yasasında suç olarak tanımlanmış olması gerekir. Böyle olmadığı takdirde o fili suç olarak nitelendirebilmek mümkün değildir (Hakeri 2015: 115). Tipiklik, fiilin cezalandırılabilmesi için bulunması gerekli özelliklerin tümüdür (Özbek vd. 2014: 139). 217 Bu husus, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde de yer almıştır. Fail Ceza hukukunda hukuka aykırı fiili işleyen kişiye fail denir. Suçun faili sadece gerçek kişiler olabilir. Diğer bir anlatımla tüzel kişiler suçun faili olamaz (Hakeri 2015: 118). Kural olarak suçlar herkes tarafından işlenebilir. Ancak kimi suçlar yalnızca belli kişiler tarafından işlenebilir ki bunlara özgü/mahsus suçlar denir (Özbek vd. 2014: 141). Mağdur Genel olarak suçun mağduru, suçla korunmak istenen hukuksal menfaatin sahibi olan gerçek ya da tüzel kişidir (Özbek vd. 2014: 141). Suçun Konusu Suçun konusu hareketin yöneldiği kişi ya da şeydir. İnsan öldürme suçunda mağdurla suçun konusu aynıdır. Ancak çoğu suçta suçun konusuyla mağdur birbirinden farklıdır. Örneğin hırsızlık suçunda suçun konusu çalınan eşyayken, mağduru eşyası çalınan kimsedir (Hakeri 2015: 115-120). Tipikliğin Maddi Unsuru (Fiil) Bir suçtan söz edebilmek için ceza hukuku anlamında bir fiilin bulunması gerekir. Bunun için de öncelikle bir hareketin ve sonucun olması gerekir. Sonucun nedenin de bu hareket olması gerekir. Diğer bir anlatımla hareketle sonuç arasında nedensellik bağının bulunması gerekir. Tüm bu hususlar, tipikliğin maddi unsurunu meydana getirir (Hakeri 2015: 124). Tipikliğin maddi unsuru denen şeyden söz edebilmek için ortada bir fiilin bulunması gerekir. Böylece dış dünyada bir hareketle belirmeyen, bir eylem şeklinde ortaya çıkmayan, niyet, düşünce ne kadar kötü olursa ceza hukuku bunlarla ilgilenmez (Hakeri 2015: 125). Sonuç Tipe uygun eylemin ikinci alt unsuru sonuçtur. Hareket, insan vücudu tarafından meydana getirilen maddi iştir. Bu hareketin dış dünyada meydana getirdiği değişiklik ise sonuçtur Özbek vd. 2014: 153). Diğer bir anlatımla sonuç, kendisine hukuken kıymet ve önem tanınan, yapılmak (icrai) ya da engel olunmamak (ihmali) suretiyle oluşan dış dünyadaki değişikliktir. Dolayısıyla ceza hukukunda sonuç, suç tipinde belirtilmiş olan ve gerçekleşen somut bir unsurdur. Hukuku ilgilendiren sonuç, suç tipinde belirtilmiş olan sonuçtur (Hakeri 2015: 147). Buradan da anlaşıldığı gibi hukuk, insan davranışlarına bağlı tüm sonuçlarla değil yalnızca hukuksal önemi olan sonuçlarla ilgilenir. Yasa, kişinin eylemi sonucu doğan bir zarar veya tehlike dolayısıyla ceza yaptırımı öngörüyorsa ortada hukuken önemli olan bir sonuç vardır. Aksi durumda yoktur (Soyaslan 2016: 238). 218 Tipikliğin Manevi Unsuru Bir kimsenin yasada tipik olarak belirtilmiş bir fiili gerçekleştirmesi, bu fiille ilgili bir hukuka uygunluk nedeninin bulunmaması, o kimsenin cezalandırılması için yeterli olmaz. Bunun yanında aranması gereken husus, failin fiiliyle arasındaki manevi bağlantıdır. Bu bağlantı bulunmadığı takdirde fail cezalandırılmaz (Hakeri 2015: 172). Bir eylemin bir kimse tarafından bilerek ve isteyerek ancak en azından bilerek işlenmesi gerekir. Diğer bir anlatımla suçun manevi unsuruyla ifade edilmek istenen şey, failin işlediği fiilin ona yüklenebilmesi, failin fiilinden manen sorumlu tutulabilmesidir. Tipikliğin manevi unsuruna suçun öznel/sübjektif nitelikteki unsurları da denir. Bu anlamda suçun sübjektif unsurlarını kast ve suçun özel bir görünüş biçimi olarak taksir meydana getirir (Özbek vd. 2014: 174). Yürürlükteki Ceza Kanunu da bu ilkeleri kabul etmiştir. Failin kasıt veya taksiri yoksa fail cezalandırılamaz. Ayrıca verilecek ceza da kasıt veya taksirin bulunmasına göre değişir (Hakeri 2015: 173). Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|