338
Giriş
Bu bölümde sırasıyla adli yargı, idari yargı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargısı
incelenmektedir.
14.1. Adli Yargı
Diğer yargı kollarının görev alanına girmeyen tüm dava ve yargısal işleri çözmek adli
yargının görevidir. Bundan dolayı adli yargı, genel ve olağan yargı kolu olarak kabul edilir. Bu
anlamda adli yargı, kapsamı bakımından en geniş yargı koludur (Gözler 2016: 103). Diğer bir
tanıma göre adli yargı “İdari yargının görev alanı dışında kalan ve genel olarak hukuk
mahkemelerinin özel hukuk alanındaki yargısal faaliyetleriyle ceza yasalarına göre suç sayılan
fiiller hakkında devletin cezalandırma yetkisini kullanması ile ilgili faaliyetleri”ni kapsar.
Buradan da anlaşıldığı gibi adli yargı, hukuk ve ceza yargısı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Hukuk yargısıyla ceza yargısı farklı usullere tâbidir.
Anayasaya göre adli yargının kuruluş, kadro, bütçe gibi idari işleri Adalet Bakanlığı
tarafından yerine getirilir. Hâkimlerin tüm işleri hakkında karar verme yetkisi (örneğin tayin,
terfi, disiplin) Hâkimler ve Savcılar Kuruluna aittir (m. 159; Cansel vd. 2015: 372).
Adli yargı kolunda 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye
Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun ile bölge adliye mahkemeleri
kuruluncaya kadar ilk derece mahkemeleri ve Yargıtay olmak üzere iki dereceli bir yargı
sistemi söz konusuydu. Yeni düzenlemeyle istinaf mahkemesi olarak bölge adliye mahkemesi
sisteme eklenmiş ve adli yargı üç dereceli hale gelmiştir (Pekcanıtez vd. 2016: 328).
Yeni Düzenlemeyle Adli Yargıdaki Üç Dereceli Mahkeme Sistemi Aşağıdaki Şekildedir
(Akkaya 2015: 80):
-Kişiler
arasında
doğan uyuşmazlıklar hakkında
yargılama
yapma ve uyuşmazlığı çözmeye yönelik olarak davanın esası hakkında karar vermekle
görevli ilk derece mahkemeleri,
-İlk
derece mahkemesi
kararlarının istinaf incelemesini yapmakla
görevli
ikinci derece bölge adliye mahkemeleri,
-Bölge adliye mahkemesi
ve
kimi hallerde ilk
derece mahkemesi
kararlarının temyiz incelemesini yapmakla görevli Yargıtay.
Dostları ilə paylaş: