Hukukun temel kavramlari
İkinci Derece Mahkemeleri (Bölge İdare Mahkemeleri/İstinaf
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 14.2.2. İkinci Derece Mahkemeleri (Bölge İdare Mahkemeleri/İstinaf
Mahkemeleri) Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemeleri Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’da 2014’te önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerle bölge idare mahkemeleri itiraz merci olmaktan çıkıp istinaf mahkemesine dönüşmüştür. İtiraz merci olduğu dönemde olduğu gibi bu yeni düzenlemeden sonra da bölge idare mahkemelerinin ilk derece mahkemesi olarak herhangi bir görevi bulunmamaktadır. Bu değişikliklerden sonra bölge idare mahkemeleri, başkanlık, başkanlar kurulu, daireler, bölge idare mahkemesi adalet komisyonu ve müdürlüklerden oluşmaktadır. Bölge idare mahkemelerinde biri idare diğeri vergi olmak üzere en az iki daire bulunur. Gerekli hâllerde dairelerin sayısı, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca artırılıp azaltılabilir. Dairelerde bir başkanla yeteri kadar üye bulunur (Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemeleri Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, m. 3). Bölge İdare Mahkemesi Dairelerinin Görevleri (Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemeleri Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, m. 3): a) İlk derece mahkemeleri tarafından verilen ve istinaf başvurusuna açık nihai kararlara karşı yapılan istinaf başvurularını inceleyip karara bağlamak. b) İlk derece mahkemeleri (idare ve vergi mahkemeleri) tarafından verilen yürütmenin durdurulması taleplerine ilişkin verilen kararlara karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak. c) Kendi yargı çevresinde bulunan idare vergi mahkemeleri arasında ortaya çıkan görev ve yetkiye ilişkin uyuşmazlıklarını çözmek. 359 d) Kendi yargı çevresinde yer alan yetkili ilk derece (idare veya vergi) mahkemesinin bir davaya bakmasına fiili veya hukuksal bir engel çıktığı veya iki mahkemenin yargı çevresi sınırlarında kuşku duyulduğu veya iki mahkemenin de aynı davaya bakmaya yetkili olduklarına karar verdikleri durumlarda; o davanın bölge idare mahkemesi yargı çevresinde bulunan başka bir mahkemeye aktarılmasına veya yetkili mahkemenin belirlenmesine karar vermek. e) Yasalarla verilen başka görevleri yerine getirmek. f) İdare ve vergi mahkemeleri ve tek yargıç tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak (İYUK, m. 27/7). İstinaf Başvurusu (İYUK, m. 45): 1. İdare ve vergi mahkemeleri kararlarına karşı, diğer yasalarda farklı yasa yoluna yer verilmiş olsa bile mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinafa gidilebilir. 2. İstinaf başvurusu, temyiz başvurusunun şekil ve usulüne tabidir. 3. Bölge idare mahkemesi istinaf mahkemesi sıfatıyla yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunu reddeder. İlk derece mahkemesinin kararındaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi imkân dâhilindeyse gerekli düzeltmeyi kendisi yaparak aynı kararı verir. 4. Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararını usule ve yasaya uygun bulmazsa istinaf başvurusunu kabul ederek ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar verir. Bu durumda bölge idare mahkemesi istinaf mahkemesi sıfatıyla işin esasına girerek yeniden karar verir. 5. Bölge idare mahkemesi, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış yargıç tarafından bakıldığı durumlarda, istinaf başvurusunu kabul ederek ilk derece (idare veya vergi) mahkemesi kararını kaldırarak dosyayı yetkili ve görevli mahkemeye gönderir. Bu çerçevede bölge idare mahkemesi tarafından verilen kararlar kesindir. 6. Bölge idare mahkemelerinin temyiz başvurusuna açık olmayan kararları kesindir. 7. İvedi yargılama usulüne tabi olan davalarda istinaf yoluna başvurulamaz. Davanın taraflarından her biri, idare ve vergi mahkemesinin kararına karşı otuz gün içinde bölge idare mahkemesine başvurabilir. Bu başvuru üzerine bölge idare mahkemesi yaptığı inceleme sonunda idare ve vergi mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine, kararın hukuka aykırı olduğu sonucuna varırsa istinaf başvurusunun kabulüyle ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar verir. Bu durumda bölge idare mahkemesi işin esası hakkında kendisi karar verir. Bölge idare mahkemesinin temyize açık olmayan kararları kesindir. Diğer bir anlatımla söz konusu karar temyize açık bir karar değilse kesinleşmiş ve uyuşmazlık sona ermiş olur (Gözler 2016: 119). |