2.1.1.4. İptal (Pulaşlı/Korkut 2017: 15): Daha çok idare hukukunda görülen iptal yaptırımı, özel hukukta da geçerlidir (Bilge
2007: 23).
-Medeni hukukta, fiil ehliyeti bulunmayan anne veya babanın malvarlığının mahfuz
(korunmuş) hisselerini de içine alacak şekilde bir çocuğuna bağışlaması durumunda diğer
mirasçı/mirasçılar bu bağışlama işleminin ehliyetsizlik nedeniyle mahkemeden iptalini
isteyebilir (TMK, m. 557/b.1).
-Borçlar hukukunda da, hata (yanılma), hile (aldatma) veya tehdit (korkutma/ikrah) ile
iradesi fesada uğrayan kişi bu işlemi tek taraflı irade beyanıyla iptal edebilir.
-Ticaret hukukunda da yasaya, esas sözleşmeye veya doğruluk ve bağlılık kurallarına
aykırı anonim şirket genel kurul kararlarının iptali mahkemeden istenebilir.
-Yine ticaret hukukunda yer alan bedelsizlik nedeniyle açılan senet iptal davalarıyla,
senedi yitirme durumunda açılan zayi nedeniyle iptal davaları.
-Kooperatifler Kanununda yer alan ortaklıktan çıkarılan kişinin açtığı çıkarma
kararının iptali davası bir diğer örnektir.
-İcra ve iflas hukukunda, borçlunun açtığı takibin iptali, borçlunun itirazı üzerine
duran icra takibinin devam edebilmesi için alacaklının açtığı itirazın iptali davaları da yine iptal
yaptırımına örnek olarak verilebilir (Can/Güner 1999: 39).
Özel hukukta, işlemin iptali yerine, o işlemin düzeltilmesi şeklinde bir yaptırım türü
daha bulunmaktadır. Örneğin aşırı cezaî şartın normal duruma indirilmesi, fazla gözüken
rekabet yasağı süresinin normal duruma indirilmesi, bu tür yaptırıma örnek olarak verilebilir
(Bilge 2007: 61).
