Hukukun temel kavramlari

2.1.2.2. İdari Yaptırımlar/İdare Hukuku Yaptırımları 
İdare hukukunda çeşitli yaptırımlarla karşılaşılır. Bunlardan biri yokluktur.  
Yokluk yaptırımıyla karşılaşan bir idari işlem, hukuken hiç doğmamış sayılır (yokluk). 
Dolayısıyla  bu  tür  bir  idari  işlem  hiçbir  sonuç  doğurmaz.  Yoklukla  sakat  bir  idari  işleme 
uymayan ilgili hakkında herhangi bir yaptırım uygulanamaz. İdare hukukunda, ilgilinin istem 
ve  rızasına  bağlı  idari  işlemlerde  ilgilinin  istem  ve  rızasının  bulunmaması,  o  idari  işlemin 
yokluğuna yol açar. Yine yetki unsurundaki ağır ve bariz sakatlık durumları, fonksiyon gaspı, 
yetki gaspı, ağır ve bariz yetki tecavüzü, yapılan idari işlemin yokluğu sonucunu ortaya çıkarır. 
Yazılı olarak değil de sözlü olarak yapılmış, henüz imzalanmamış veya toplantı ve karar yeter 
sayısına uyulmadan alınan idari işlemler yok hükmündedir. Yine konusu olanaksız ve meşru 
olmayan idari işlemler yok hükmündedir.  
Yok hükmünde olmamakla birlikte sakat olan idari işlemler bozuk/iptal edilebilir idari 
işlemlerdir. Bu tür işlemler önce hukuka uygun bir idari işlem gibi geçerli sayılmaktadır. Ancak 
bu işlemin geçerliliği askıda olan bir geçerliliktir. Bu geçerlilik ileride gerçekleşebilecek bir 
şartla  ortadan  kaldırılabilmektedir.  Diğer  bir  anlatımla,  sakat  bir  idari  işlemin  geçerliliği, 
ilgilinin istemi üzerine idari mahkemelerce iptal edilerek sona ermektedir. Bu tür idari işlemler 
idari  mahkemeler  tarafından  iptal  edilmediği  ve  idare  tarafından  geri  alınmadığı  veya  ilga 
edilmediği takdirde, sakat olan bir idari işlem, hukuka uygun bir idari işlemin tüm hüküm ve 
sonuçlarını  doğurmaktadır  (Kalabalık  2018:  48).  Bu,  idari  işlemlerin  hukuka  uygunluk 
karinesinden yararlanmasının bir sonucudur.  

---

39 
 
Kişisel kusur halinde, kararı veren yönetici aleyhine de tazminat davası açılabilir ve o 
kimse hakkında ayrıca adli veya idari ceza da uygulanabilir (Gözübüyük 2016: 10-11). 
İdare hukukunda özel (gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine) kişilere karşı, idari 
para cezası, mülkiyetin kamuya geçirilmesi, el koyma, yıkım, sürücü belgesinin geri alınması, 
işyerinin kapatılması, barodan kaydın silinmesi, meslek ve sanatın icrasından yasaklama, izin 
veya ruhsatın geri alınması gibi çok farklı idari yaptırımlar bulunmaktadır. Bu yaptırımlar kural 
olarak  idare  tarafından  verilir.  Ancak  idare,  özgürlükten  yoksun  bırakacak  yaptırımlar 
uygulayamaz (Gözler 2016: 384).