Hukukun temel kavramlari

3.1.1.5. Olağanüstü Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 
Anayasada yapılan değişiklikle olağan dönem ve olağanüstü dönem kanun hükmünde 
kararnameleri anayasadan çıkarılmıştır. Olağan dönem cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin bir 
anlamda  olağan  dönem  cumhurbaşkanlığı  kararnamelerinin  yerine  getirildiği  düşünülebilir. 
Olağanüstü kanun hükmünde kararnamelerinin ortaya  çıkaracağı  boşluğu doldurmak için de 
cumhurbaşkanına  olağanüstü  hâl  cumhurbaşkanlığı  kararnamesi  çıkarma  yetkisi  verilmiştir. 
Cumhurbaşkanı, olağanüstü hallerde, olağanüstü halin gerektirdiği konularda Anayasanın 119. 
maddesinin 6.  fıkrasına  dayanarak olağanüstü hal  kararnamesi  çıkarabilir. Ancak bunun için 
Anayasanın 119. maddesine uygun olarak bir olağanüstü hal ilan edilmiş olmalıdır. Anayasa 
olağanüstü hal ilan etme yetkisini de cumhurbaşkanına vermiştir. Olağanüstü cumhurbaşkanlığı 
kararnameleriyle  cumhurbaşkanı,  olağanüstü  halin  gerekli  kıldığı  her  konuda  düzenleme 
yapabilir. Diğer bir anlatımla temel hak ve özgürlüklerin her alanı dâhil olmak üzere yasayla 
düzenlenebilecek  her  konuda  olağanüstü  cumhurbaşkanlığı  kararnamesiyle  düzenleme 
yapabilir.  Bu  yönüyle  olağanüstü  hal  cumhurbaşkanlığı  kararnamesi,  yürürlükten  kalkan 
olağanüstü  dönem  kanun  hükmünde  kararnamesiyle  aynıdır.  Olağanüstü  dönem  kanun 
hükmünde kararnamesi çıkarabilmek için ilan edilmiş bir olağanüstü bulunmalıydı. Bu ilandan 
sonra, olağanüstü halin gerektirdiği  her konuda,  temel  hakların  her alanı  dâhil olmak üzere, 
kanun hükmünde kararname çıkarılabilmekteydi. 
Olağanüstü  cumhurbaşkanlığı  kararnameleri,  olağan  cumhurbaşkanlığı  kararnameleri 
gibi,  Resmi  Gazete’de  yayımlanır  ve  yayımlandığı  gün  Türkiye  Büyük  Millet  Meclisinin 
onayına  sunulur  ve  üç  ay  içinde  karara  bağlanır.  Diğer  bir  anlatımla  Türkiye  Büyük  Millet 
Meclisi  bu  kararnameleri  üç  ay  içinde  ya  reddeder,  ya  değiştirerek  veya  olduğu  gibi  kabul 
ederek  yasaya dönüştürür. Üç ay içinde haklarında hiçbir işlem  yapılmayan bu kararnameler 
kendiliğinden  yürürlükten  kalkar.  Yürürlükten  kalkan  olağanüstü  dönem  kanun  hükmünde 
kararnamelerinin Türkiye Büyük Millet Meclisinde hangi süre içinde görüşülmesi gerektiğine 

---

57 
 
ilişkin özgül bir düzenleme bulunmamaktaydı. Yeni düzenlemeyle getirilen üç aylık süre çok 
köklü bir değişikliğe işaret etmektedir. 
Olağanüstü  cumhurbaşkanlığı  kararnameleri,  yasa  hükmünde  olduğundan  yasalarla 
çatıştıkları  takdirde  sonraki  düzenleme  geçerlidir.  Bunların  anayasaya  aykırılığı  iddiasıyla 
Anayasa Mahkemesine  veya başka bir  yargı  organına başvurulamaz.  Diğer bir anlatımla  bu 
kararnameler yargı denetimine tabi değildir (Gözler 2018: 26). Ancak bunlar Türkiye Büyük 
Millet  Meclisi  tarafından  yasaya  dönüştürüldükleri  takdirde  Anayasa  Mahkemesi  tarafından 
denetlenebilir. Bu durumda denetim, yasaların anayasaya aykırılığı iddiasında uygulanan usule 
tabi olacaktır. Bunlara karşı hem iptal, hem de itiraz (somut norm) davası açılabilecektir.