N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u

ki, qırğı, yayğı və s. Əmələ gələn sözlər arasında ümumişlək sözlərlə bə-

rabər  bəzən  elmi-texniki  terminlərə  də  rast  gəlmək  mümkündür:  basqı, 

sarğı, dartqı, sürgü, süngü, hörgü, vurğu, sorğu. 

 

 

 Oğuz    qrupu  türk  dillərində  şəkilçilər  tarixən  mühüm  funksiya 

daşımış,  dilin  inkişafında  və  zənginləşməsində  əsas  istiqamətləndirici 

vasitə  olmuşdur.  Bu    baxımdan  qeyd  edilən  türk  dillərinin  semantik  və 

---

 

71 

morfoloji  ifadə  imkanlarının  müxtəlifliyi,  funksional-genetik  yaxınlığı-

nın müəyyənləşməsi baxımından şəkilçilərin hərtərəfli səciyyəsi, onların 

mənşəyi,  inkişaf  istiqamətləri  aydınlaşdırılması  olduqca  əhəmiyyətlidir. 

Çünki, tarixən böyük inkişaf yolu keçmiş şəkilçilər bəzən köklə birlikdə 

qəlibləşmiş,  bəzən  fonetik  və  semantik  dəyişikliyə  məruz  qalmış, 

funksionallıq baxımından işləklik və ya passivlik qazanmışdır. Haqqında 

danışdığımız  şəkilçilər də oğuz qrupu türk dillərində  söz  yaradıcılığının 

nə  qədər  geniş  və  rəngarəng  imkanlara  malik  olduğunun  bir 

göstəricisidir.  Feldən  isim  düzəldən  şəkilçilərin  müasir  dillərdə  ən 

məhsuldarlarından olan -ma

2

, -ış

4

, -ıntı

4

, -tı

4

, -aq

2

, -ıq

4

  kimi şəkilçilər də 

bu  yollardan  keçmiş  və  dilin  inkişaf  tarixinin  böyük  bir  qisminin 

daşıyıcısına çevrilmişlər.