Şahlar həSƏNOĞLU
****** ****** ******
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ****** ****** ******
Çox güclü zərbəylə havaya vurulmuş topun qalxışı Cəmilənin gözlərini çəkib ardınca apardı. Əvvəlcə hesab edirdi top qalxıb-qalxıb, qayıdanda bir də həyətin o tərəfinə vurulduğu öz yerinə düşəcək, amma top üzü bəri gəlməyə başlayıb gəlib- gəlib məktəb həyətinin ortasında qurulmuş hündür turnikdə iki əli üstə yer ilə paralel ana gəlmiş düm qırmızı idmançı geyimli, ortasına orta əsrlərin şərq pəhlivanları kimi nəsə gümüşü rəngə çalan materialdan qayrılmış çox enli kəmər bağlamış başı qırxıq oğlanın başına dəyəcək yerdə nə təhər oldusa dəyməyib yerə düşdü; təzədən sıçrayıb əlində şallaq tutmuş yerli bir cavanla ona qarşı-qarşıya dayanmış iki tələbə qız arasından keçıb nə onlara, nə də onların yanına toplaşmış tələbə oğlan- ların heç birinə dəyməyərək su kranından su dolduran xalatlı qızın doldurub kənara qoyduğu vedrəsinin düz içinə gəldi, amma yen ə necə oldusa içinə düşməyib vedrəni aşıraraq təzə- dən atılıb bir-birilə sınaşan iki oğlanla azarkeşlərinin aralığın- dan keçd i diyirlənə-diyirlənə gəlib Cəmilənin kürsü qoyub əyləşdiyi ikinci mərtəbədəki balkonun düz qarşısında həyətdə əyləşmiş Nərgizgilin skamyalarının altına keçdi. Cəmilə gülmək istəyirdi ki, top gəlib Nərgizin baldırına dəyib səksən- dirəcək bacılığını, amma top elə Nərgizin baldırına dəyəcək anda necə oldusa Nərgiz ayağını o yerdən çəkdi, top maneəyə rast gəlməyib skamyanın altına keçdi. Nərgizgil heç bilmədi də. Onların başı əli çəlikli qocaya qarışmşdı. Qoca deyirdi 1905-cı ildə onun əlli yaşı varmış, qızlar da inanmaq istəmirdilər: - Ay baba, elə şey olmaz, bir az azalt. - Bəlkə qırx imiş baba? - Qırx da olmaz ay qız, qırx da elə əllinin tayı deyilmi? - İyirmi olarmış yəqin, iyirmi! Məktəb həyətinin başındakı meydançada futbol oynayan ikinci- üçüncü kurs tələbələrinin oyunu şirin yerdə kəsilib yarımçıq qalmışdı. Kürəyinə "9" rəqəmi yazılmış oglan hasarın 10 arxasından başını dikəldib uğunurdu: görünür o topun haralardan keçib haraya gəlib düşdüyünü Cəmilədən başqa görmüş ikinci adam idi. Oğlan gülməyinu bir təhər yığışdırıb cır səslə Nərgizlə yanaşı oturmuş Arzunu çağırırdı: - Arzu, ay Arzu! Arzu, ay Arzu!.. Arzu çətin eşidəcəkdi onu, Arzunun başı qocaya qarışmışdı: - Onda nə qədər eləyir yaşın, baba? Hesab eləyin də qızım, yüz iyirmini keçib mənim hesabımda. - Vay-y Allah ba-a-y! Doqquz nömrəli oğlan Arzudan vaz keçib əli şallaqlı oğlanla söhbətləşən qızları səslədi: - Tünzalə, ay Tünzalə... Qızlardan biri yüyürüb onun yanına getdi. Futbolist oğlan ağız açıb hələ ona bir söz deməyə macal tapmamış qız nəsə hüdüləyirdi, tez-tez də qayıdıb əli şallaqlı oğlanı göstərirdi. O ğlanı meydançada gözləyən yoldaşları darıxdırırdı, şallaqla maraqlanmağa vaxtı yoxdu, görünür, xahiş elədi ki, Tünzalə gedib Arzugilin skamyası altına düşmüş toplarını gətirib atsın bu taya. Tünzalə yüyürüb Arzugilin yanına çata- çatda Arzu yerındən qalxıb nəsə ona dedi, qucaqlayıb yanında əyləşdirdi və deyəsən də top məsələsi Tünzalənin yadından çıxdı. Doqquz nömrəli oğlan turnikdə nömrə göstərən düm qırmızı, kəmərli oğlana tamaşa edən xalatlı qızı çağırdı: - Nəcibə, Nəcibə! Nəcibə yüyürüb hasarın dibinə getdi, o da oğlana söz deməyə macal verməyib qayıdıb indi də turnikdən ayaqları ilə tutub təpəsi üstə sallanan qırmızı geyimli idmançını göstərərək əlini yanına çırpdı. Doqquz nömrəli oğlanın marağı toplarındaydı, toplarının ardınca göndərdi Nəcibəni. İndi də Nəcibə yüyürüb skamyaya çata- çatda qızlardan biri durub onu qucaqladı, nəsə söyləyib 11 çəkib dizinin üstündə əyləşdirdi. Görünür çox maraqlı söhbət gedirdi orda və doqquz nömrəli oğlan gördü top Nəcibənin də yadından çıxdı. Bərk əsəbiləşdi oğlan, "Nəcibə-Nəcibə" - deyə çığırmağa başladı. Balkonda əyləşmiş Cəmilənin oğlana gülməyi tutdu. Oğlan qayıdıb onu darıxdıran yoldaşlarına sərtləndi: - Əşi, özünüz gedin gətirin, nəsə var orda, kimi gön- dərirəm gedib başı qarışır top yadından çıxır! Darvazadan hərlənib keçin top Arzugilin skamyasının altındadı. Cəmilə topla da, qocanın söhbətiylə də, ayaqlarının turnikə keçirib təpəsi aşağı yellənən başıqırxıq idmançıyla da, hələ desən onun qənşərində Vahidgillə bu lovğa yuxarı kurs tələbəsinin höcətləşməsi ilə də maraqlanırdı. Nə təhərsə maraqlı işlər hamısı birdən başlamışdı, birdən olurdu. Lovğa oğlan Nəsibin yaxasından yapışıb buraxmırdı: - Gəl sənə əla bir fənd öyrədim! - A qardaş istəmirəm də, mən istəmirəm əl çəksənə! - Elə bir fənd öyrədim, onunla kimi desən yıxa bilərsən! - Vahidlə güləş, mənim əynimdə kostyum var, qorxuram cırıla. Lovğa oğlan indi də Nəsibi buraxıb Vahidin üstünə düşdü, yaxasından tutub çəkişdirməyə başladı: - Yaxşı, gəl sənə öyrədim. - Mənim güləşlə aram yoxdur qardaş. - Lap nahaq yerə, elə iş düşər peşman olarsan. Heç olmasa bu fəndi öyrədim sənə. Burada bərk dartışmadı, işin axırı görünmür. Amma nəsə himcimləşirlər Nəsiblə Vahid, oğlanın xəbəri yoxdu. Qoca qızlara bu binanın sahibi İbiş bəydən maraqlı əhvalat başlayıb: - Bəydən düşmanları pristava kənd camaatının dilincən şikayət yazırlar, bəs İbiş bəy zülm eləyir bizə, bir əlac eləyin. Pristav çağırtdırıb bəyi deyir nə şikayətdi bu, niyə dolandır- mırsan camaatı? Bəy deyir: "Ay canım camaat mənim başıma 12 and içir, şikayət nədi?" Pristav inanmır gəlir kəndə ki, yığıb camaatı danışdırsın. Kənddə də hara vardı, hara düşə, gəlib d üşdü bəyin bax bu evinə. Kəndə car çəkildi bəs pristav gəlib, hamı yığılsın bəyin həyətinə. Dedik ay qağa bilmirsiniz niyə gəlib pristav? Yasavul dedi çəyirtkə biyarına adam yığmağa gəlib. Canımıza qorxu düşdü. Çox müsibət iş idi çəyirtkə biyarı: yığıb aparırdılar adamı Araz qıraqlarına, bir ay, iki ay əlimizdə çalqu, köhnə palaz qırığı, gün təpəmizə dəyə-dəyə kəsirdik çəyirtkə sürüsünün qabağını, qır ki, qırasan, hara qurtarır çəyirtkə? Bu buludu qırırıq, o birisi gəlir. Doqqu z nömrəli oğlan yalvarıb yaxararaq dörd nömrəli oğlanı topun dalınca göndərib hasarın başından yönü bəri sevinə-sevinə baxır. Nəhayət top gəlib çıxacaq, oyunu davam etdirəcəklər. Turnikdə heç kim düm qırmızı oğlanın nömrəsini göstərə bilməyib yenə o özü çıxıb turniyə. Ayaq barmaqlarıyla turnikdə ilişib təpəsi aşağı yellənir, bu yellənişi ilə də tamaşa edən qızları həyəcana salır: - Bəsdir Natiq, bəsdir, indi də əlinlə tut yıxılarsan! Cəmilənin bu oğlana da gülməyi tuturdu, daha doğrusu bunun yıxılmağına. Ürəyində deyirdi ay Tanrı elə elə ayağı çıxıb təpəsi üstə yerə gəlsin. Belə düşünə-düşünə də gülürdü. Amma başqa gülməli bir iş də yetişmişdi: Nəsib Vahidin yaxasını buraxmayan lovğa oğlanın arxasında çöməlib guya ayaqqabısının bağını bağlayırdı. Di gəl, bic-bic Vahidə baxıb göz eləyirdi. Vahid də Cəmilənin onlara göz olduğunu duyub lovğa oğlanı lap çəmə hərləyərək Nəsibin üctünə itələmək istəyirdi. Amma necə oldusa Cəmilə o hələ lovğa oğlanı itələ- m əmiş ayağa qalxıb əl çaldı, sevinib gülməyə başladı. "Bəlkə Cəmilə bizim kələyimizin baş tutacağını duyub belə eləyir?" - deyə düşünərək Vahid oğlanı gücü gəldikcə geri itələdi. Oğlan arxasında yatmış Nəsibin üstündən aşırılıb kürəyi üstə yerə gəldi. Amma Cəmiləni güldürən bu deyildi: düm qırmızı, kəmərli oğlan yelləndiyi yerdə ayağı turnıkdən qəfil çıxıb 13 təpəsi üstə yerə dəymişdi. Əvvəlcə orda bərk gülüşmə qopdu. Sonra da gülüşmə çığrışmaya çevrıldı: - Əhməd müəllim Natiqin başı qanadı! - Əhməd müəllim qan apardı Natiqi. Dörd nömrəli oğlan turniyin yanından keçəndə çığrışmanı görüb maraqlanaraq öz ünü basırığa salıb yerdə "layməs" uzanmış Natiqə dikildi. Doqquz nömrəli ha gözlədisə oradan çıxıb top ardınca yönəlmədi. Bütün gücü ilə çığırmağa başladı doqquz n ömrə: - Ə-ə, necoldun, ay Tofiq... ay To-o-fi-i-q! ay To-o-fiq! Çox gülməli çığırırdı oğlan, çox əsəbi, çox sərt çığırırdı. Axırda durmayıb özü darvazaya sarı yüyürdü ki, darvazadan hərlənib özü gətirsin topu. Lovğa oğlan yıxıldığı yerdən qalxıb Vahidlə güləşmək istədikdə Nəsib də bir tərəfindən yapışdı: - Yox günah məndə idi, mənimlə güləşməlisən. Mən arxa tərəfində ayaqqabımın bağını bağlamasaydım sən yıxılmazdın. - Heylə şey yoxdu, mənimlə güləşməlidi, mən itələmişəm, mənimlə də güləşməlidi! - Heç heylə iey yoxdur, mənimlə güləşəcək! - Yox, mənimlə güləşəcək! Bu dartışmanın da axırı görünmürdü, amma həyətdə hamının sivrilib turnik ətrafında yığışdığını görüb onlar da dartışmalarını buraxaraq oraya yürüşdülər. Əhməd müəllim açarını verib həyətin bu başında qoyduğu maşından aptekciyini götürüb gətirməyi tapşırdığı oğlan aptekciyi başından yuxarı qaldırıb təcılı yardım maşınlarının siqnalını verə-verə yüyürürdü. Onun yüyürüş istiqamətini kəsib keçəcək yöndə də doqquz nömrəli oğlan hirslə Nərgizgilin əyləşdiyi skamyaya doğru yüyürməkdəydi. Cəmilə gördü bunların heç birinin o birindən xəbəri yoxdu, toqquşa bilərlər, buna da gülməyi tutdu: "Ay Tanrı nə emişəm toqquşalar, yod-zad hamısı dağılıb tökülə, bunun başına sürtməyə bir dərman qalmaya!" Oğlanlar doğrudan da təpə-təpəyə dəydilər: doqquz nömrəli oğlan çox 14 yelli gəlirdi, aptekciyi əlinə qaldırmış oğlan ona toxunan kimi aptekcik əlindən sapatlandı. Heç demə də maraqlanıb cırıqqasını açmış imiş, aptekcikdəki dərmanlar sıçrayıb hərəsi bir tərəfdə bənd aldı. Yod, rıvanol şüşələrı qırılıb töküldü, marqans düyüncəsi su arxına düşüb tərg oldu, tələbələr həyəcanla Əhməd müəllimi səslədilər: - Ay müəllim, dərmanlar dağıldı! - Ay müəllim, marqans suyu göm-göy elədi! Toqquşmadan qalxıb başının ağrısı hayına qalmış doqquz nö mrə top məsələsini unudub dağılmış dərmanları toplamaqla məşğul idi. Futbolçu yoldaşları meydançada dimdik duruşub havayı yerə onun yolunu gözləməkdəydilər. Oğlan toqquşduğu oğlanla dərmanları toplayıb Əhməd müəllimə aparıb verdi. Əhməd müəllim əlacsız qalıb araq gətirdib araqla yuyurdu Natıqın yarasını. Orda tələbələr qışqırışırdılar ki, şüşə batıbmış Natiqin başına, lap yekə bir şüşə: düz iki santımetr! Paralayıb Natiqin başını! Əli şallaqlı yerli oğlan arxasına baxa-baxa sivişib darvazadan ç ıxırdı. Turnik ətrafındakı yığıncağın marağı dartıb saxlaya bilmirdi görünür onu, nəsə yeləvimiş qaçıb uzaqlaşmaq istəyirdi burdan. Əli çəlikli qoca qızların sorğu-sualından qurtulub İbiş bəy haqqındakı söhbətini davam etdirirdi. - Yasavul, bəyin tapşırığını dedi bizə: gəlib oturuşuruq dizi üstə bəyin həyətində, onlar pristavla çıxırlar balkona. Bəy əlini bığının sol yanına çəkdi, başlayırıq xoruz kimi bannamağa, sağ yanına çəkdi, at kimi kişnəməyə, başına çəkdi hönkürüşüb hamımız başlayırıq ağlamağa. Onda bəy də prista va deyəcək görürsünüz, bu camaat nə təhər yazıq, avam adamlardı, əgər çəyirtkə biyarına getsələr, bunların hamısı qırılıb orda tələf olacaqlar. Pristav da bizi belə görüb tay bizdən biyara adam istəməyəcəkdi. Heç demə bəyin fikri ayrıymış: bununla prıstava göstərmək istəyirmiş ki, bu adamlar mənim əlimdə bir müjdürlər, bunlardan şikayət yazan olmaz! 15 - Siz də bəy deyən kimi elədiniz, heyləmi baba? - Elədik qızım, elədik. Əlacımız nə idi? O çəyirtkə biyarın biz elə görmüşdük, üç gün üç gecə bu qapıdan getməyib bannaşmağa razıydıq, təki canımız qurtaraydı ondan! Qoca söhbətini bununla bitirib onu aparmağa gəlmiş kişiylə getdikdə qızlar da Natiq əhvalatından xəbərdar olub turnik ətrafına yürüşdülər. Orada bayaq şallaqlı oğlanla söhbət edən xalatlı qız onları qarşılayıb nəsə soruşdu, qızlar da əlləriylə Cəmiləni göstərib yığıncağa qarışdılar. Xalatlı qız balkonun qənşərinə gəlib Cəmiləyə üz tutdu: - O əli şallaqlı oğlanı görmədin necoldu? - Hə gordüm, geriyə baxa-baxa yüyürüb darvazadan çıxdı. - Kənddə qoyun briqadiridi, özü də Kirovabadda institutda oxuyur. Əlində bir şallaq vardı, elə bil Çingiz xanin şallağıydı: sapına bir bəzək vurulmuşdu, özü də elə bir toxunmuşla toxunmuşdu, adam mat qalırdı baxanda. Dedim mənə bağışlarsanmı şallağı? Dedi: heç muzeydən gəlib ikiyüz manat da pul təklif etdilər vermədim. "Siz də bu kənd adamları hər şeyi pulnan ölçürsünüz?" Mən belə deyəndə özünü sındırmayıb şallağı mənə uzatdı. Bu vaxt da qışqırıq qalxdı, bəs Natiq turnikdən yıxılıb. Şallağı almaqdansa haya qaçdım. Demişdim burda ysa alam şallağı... - Demək o səndən qaçırməş heylə! - Hayif! Bu Natiq də yıxılmağa vaxt tapdı! - Amma o qaçmağı mən onda gördüm bir də qayıtmaz buralara. - Hə çox çətin! Ay qız bir işə baxey əllərini qoyub ayağıyla tutub yellənirmiş turnikdən! Lap yaxşı olub elə! Dərman da tapılmayıb qoymağa sınıqlanıb tökülüb hamısı! Qızın bu acığlanmağına da gülməyi tutdu Cəmilənin. Amma gülməyin yekəsi geridəydı: top hamının yadından çıxmışdı. Cəmilə də Nərgizin bəri baxmağını gözləyirdi çağırıb topu atdıra balkona, göturub gizləyələr, axtardılar cənab futbolçuları. Elə belə düşündüyündə Nərgiz yüyürüb gəldi. 16 Cəmilənin pıçıltıyla dediklərini tutub o yan, bu yana baxa-baxa xəlvətcə topu balkona ataraq özü də gülə-gülə hərlənib gəlib Cəmilənin yanında əyləşdi. Bir azdan top doqquz nömrənin yadına düşdükdə əminliklə gəlib skamyanın altını yoxlaşdırdı, yerə uzanıb ha baxdısa topu orada tapmadı. Sonra dörd nömrəli gəldi, başladılar həyəti, ağac diblərini kol-kos içlərini yoxlaşdırmağa. Nərgizi gülmək götürüb gedirdi. Cəmilə isə heç şey olmamış kimi başını dik tutub mısmırığını sallamış uzaqlara baxırdı. Oğlanlar topdan əllərini üzüb getdikdə Cəmilə topu vedrənin içinə qoyub gətirib yenə skamyanın altına atdı. Sonra da qayıdıb gəlib öz yerində əyləşdi. Bir azdan qızlara otaqda soraq gəldi ki, top bayaq onlara sarı gəlmişdi, bilmirlər necoldu? Cəmilə balkondan soruşdu: - Ay qız kimdi o topu axtaran? - İkinci kursdan bir oğlandı! - dedilər. - Deyin hərlənsin balkonun qabağına! Həmin doqquz nömrəli oğlandı bu. Boğazını uzadıb utana- utana soruşdu: - Bacı hara gedib girdi top bilmədin? Cəmilə istədi gülə, özünü saxlayıb qaşqabaqlı, topun yerini göstərdi: - Odur ey, top skamyanın altında! O ğlan əyilib gördü top doğrudan da skamyanın altındadı. Təəccübdən gözləri böyüdü oğlanın: - Pah atonnan! Bacı vallah bayaqdan bəri bir heylə axtarmışıq bu skamyanın altın! Nə təhər olub görməmişik?! - Heyləmi, ola bilər! Nərgiz balkondan otağa keçib otağın içindən Cəmiləyə baxıb gülürdü. Cəmiləninsə heç dodağı da qaçmırdı. Futbolçular doqquz nömrəli oğlanın başına toplaşıb heyrətlə əllərini-əllərinə vurur, mat qalırdılar bu işə. Cəmilə də saymaz- saymaz balkonda əyləşib lap uzaqlarda görünən dağlara tamaşa edirdi. 17 Bir azdan hava qaranlıqlaşıb hər tərəf görünməz oldu. Otaqdan Nərgiz əl elədi "gəl aşağı, komsomoldan gələn var". Cəmilə könülsüz həyətə enib qızlara qarışdı. Gələn institut komsomol təşkilat katibi idi. Çox özünü çəkən iddialı bir oğlandı, hamı deyirdi atası "zavministrdi". Qızların vəcdlə dedikləri bu sözün düzgün mənasını Cəmilə başa düşməsə də duyurdu ki, nəsə çox böyük vəzifədi. Oğlana yaranıb özünə cəlb etməyə çalışan kurs yoldaşlarına qəzəblə baxırdı. Axı bunlar neynərlər bunun atasını, özünə baxmırlarmı? Belə bədguman, belə təşəxxüslü. Bu saat başlayacaq: deyin görüm bu gün sizdə ən çox yığan kim olub? - Deyin görüm bu gün sizdə ən çox yığan kim olub? Cəmilənin yenə gülməyi tutdu, əgər Əhməd müəllim də burada olmasaydı bu dəfə açılıb lap qəhqəhə çəkəcəkdi. Pərt olur cəhənnəmə olsun komsomol! - Cəmilə yığıb! Yüz əlli kilo! -Vahid dedi. - Afərin Cəmilə! Nəzərə alarıq bu qoçaqlığını. Belə də davam etdir axıraca! Siz necə baxırsınız Əhməd müəllim, irəli çəkmək olarmı bu qızı? - Bir tək Cəmilə deyil belə qoçaq, hamısı qoçaqdı qızların Nəcibə də, Şəhla da, Reyhan da, Arzu da, hamısı! Əhməd müəllim pedaqoji institut tələbələrinin əmək ənənələrindən, pambıq yığımı işinə hər il göstərdikləri kömək kampaniyasından danışıb sözü yenə komsomola verdi. O da çox uzun, Cəmilə üçün çox dözülməz, çox darıxdırıcı bir nitq başladı. İclas qurtarıb Cəmilə balkona öz yerinə qayıtdıqda Nərgizin qarşısında özünü komsomola oxşadaraq hüdülədi: - Estafetin ən fədakar üzvü, bayraqdarı, əsil mayak! Mayakam ay qız mən, spiçka çək yandır, yanmaq istəyirəm bu balkonda! Nərgizi də, qızların hamısını da şən bir qəhqəhə ağzına aldıqda Cəmilə aşağı baxıb gördü komsomol Vahidgillə skamyada əyləşib. Bu dəfə pərt oldu. O kiminsə qəlbini sındırıb 18 pərt etmək istəməzdi. Kim olur olsun, nə kara yiyəsi olur olsun qəlbinə dəyib acılamaq istəməzdi. Bəs bu niyə belə oldu? Əlbəttə günah oğlanın özündədi. Cəmilənin böyründə başında çox hərlənir, yerli-yersiz bir söz deyib danışdırmaq istəyir, tərifləyir. Niyə axı? Tanıyıb bilmədiyi adama nə yaranmaqdı bu? Cəmilə hələ birinci kursdadı, amma ikinci, üçüncü kursların yanında da onu tərifləyir. Guya bir belə kursun, qruppaların içində Cəmiləcə pambıq yığan yoxdu, niyə onları yox elə Cəmiləni tərifləyir. Lap nahaq yerə. Onunçun da Cəmilə heylə ağzını əyir, yamsılayır. Hələ yamsılayacaq da! Sonra da Nərgizə qoşulub hind kinosuna baxmağa getdi. Əhvalı durulmuş, pərtliyi yoxalmış. Amma kaş qəmli kino olmasın, açılıb durulmuş eynini bulandırıb yenə qatılatmasın, kədərlərə qəm-qüssələrə salmasın Cəmiləni. Arası yoxdu qəm- qüs sələrlə, kədərlə, sevinməkdi, gülməkdi, əylənməkdi Cəmi- ləninki!... Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|