GİRİŞ İslam düşüncesinin teşekkülünde önemli bir yer işgal eden Şiîliğin en önemli
kolunu oluşturan İmâmiyye, İran nüfusunun üçte ikisinden fazlasını
oluşturmaktadır ve bu ülkenin resmi mezhebi durumundadır. Günümüz
Müslümanlarının yaklaşık yüzde onunu teşkil eden Şîa’nın en büyük kolunun
İmâmiyye olduğu düşünüldüğünde, söz konusu fırkanın tarihte üstlenmiş
olduğu rolün yanı sıra, günümüzdeki önemi daha iyi anlaşılır. Günümüzde
Şîa teriminin ilk çağrışımının İmâmiyye olması da bu yüzdendir. İran’da,
eğitim-öğretim faaliyetlerinin yanı sıra, siyaset ve hatta toplum hayatının
bütününde Şiî ulemânın söz sahibi olması, bu mezhebe olan ilgiyi daha da
artırmıştır. Ulemânın sadece dini-sosyal meselelerde değil, siyasette de
doğrudan müdahil olmasını gerektiren Ayetullah Humeynî’nin velâyet-i fakîh nazariyesinin, geleneksel Şiî düşüncesini ne derece temsil edip
etmediği ise ayrı bir tartışma konusudur.
İran’ın dışında İmâmiyye’nin en güçlü olduğu ülke Irak’tır. Bu ülkenin
nüfusunun yaklaşık %60’ının Şiî olduğu tahmin edilmektedir. Hatta Irak’ın,
Necef, Kerbela, Samarra, Kâzımeyn gibi imam türbelerinin ve ziyaret
merkezlerinin bulunduğu bir ülke olması hasebiyle İran’dan daha öncelikli
bir konumda olduğu bile söylenebilir. İran’da ise, sadece Meşhed’de, Şîa’nın
on iki imamından sekizincisi olan Ali Rızâ’nın kabri bulunmaktadır.
Lübnan’daki Şiîler ise ülkenin Müslüman nüfusunun yüzde 40-50’sini
oluşturmaktadır. Kuveyt’in %24’ünün İmâmiyyye mezhebine mensup olduğu
bilinmektedir. Suudi Arabistan’da ise, nüfusun ancak yüzde 4-6’sını teşkil
etmekle birlikte, oldukça etkin bir Şiî toplum mevcuttur. Bahreyn’de Şiîler
nüfusun çoğunluğunu oluşturmasına rağmen, Sünnîler iktidardadır. Şiîler
Katar’da nüfusun %16’sını teşkil etmektedir. Birleşik Arap Emirlikleri’nde
yüzde 30 civarında olan Şiî nüfusu, Azerbaycan’da halkın üçte ikisini
oluşturmaktadır. Pakistan’da yaklaşık bir milyon civarında Şiî-İmâmî
olmasına rağmen, Afganistan’daki oran nüfusun yüzde 10-15’i dolayındadır.
Hindistan’daki %14’lük Müslüman nüfusun ancak küçük bir bölümünü Şiîler
oluşturmaktadır. Görüldüğü gibi, sadece İran, Irak, Azerbaycan ve Bahreyn
gibi ülkelerde çoğunluğu sağlayabilen İmâmiyye, küçük gruplar halinde de
olsa İslam coğrafyasının bütününe yayılmış durumdadır.
Konuyla ilgili daha detaylı bilgi alabilmek için http://www.shia.org internet
sayfasını inceleyiniz.