O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

Salmonellyozlarning oldini olish chora-tadbirlari 
 
Salmonellyozlarning oldini olish chora-tadbirlarini tashkil etish va amaliyotga 
joriy qilish sog’liqni saqlash xodimlari, veterinariya xizmati, go’sht  va sut ishlab 
chiqarish  korxonalari,  oziq-ovqatlarni  tayyorlash  va  tarqatish  bilan  bog’liq 
korxonalar 
xodimlari 
bilan 
birga 
amalga 
oshiriladi. 
Salmonellyozlar 
epidemiologiyasi  turli-tumanligini  hisobga  olib,  ularga  qarshi  muvoffaqiyatli 
kurashishda  tibbiyot  hamda  veterinariya  xizmati  xodimlari  hamisha  mustahkam 
aloqada  bo’lishlari  kerak.  Bu  ishda  asosiy  kuch  odamlar,  hayvonlar,  parrandalar 
orasida  yuqumli  kasallik  manbaini  aniqlash  va  kasallik  tarqalishini  o’z  vaqtida 
to’xtatishga qaratilgan bo’lishi kerak. 
1.  Tashkiliy  chora-tadbirlar.  Bu  sohada  salmonellyozlarga  qarshi  kurashish 
ishlarini tashkil etish, davolash profilaktika muassasalari bilan veterinariya xizmati 
xodimlari  salmonellyozlar  haqidagi  xabarni  o’z  vaqtida  bir-biriga  yetkazib 
turishlari  va  mustahkam  aloqada  bo’lishlari  kerak.  Shuningdek  epidemiologik 
tahlilni  yo’lga  qo’yish,  tibbiyot  va  veterinariya  mutaxassislarini  malakasini 
oshirish  kasallikka  qarshi  kurashish  yo’l-yo’riqlari  mavzusi  bo’yicha  seminarlar 
tashkil qilish lozim bo’ladi. 
2.  Salmonellyozlar  tarqalib  ketishida  epidemiologik  ahamiyatga  ega  bo’lgan 
korxonalarda sanitariya va veterinariya nazoratini o’rnatish. Bunday nazorat asosan 
salmonellyozlar  tarqalishida  ishtirok  etadigan  asosiy  omillardan  hisoblangan 
go’sht  va  go’sht  mahsulotlari,  parranda  go’shti  va  tuxumining  salmonellyozlar 
bilan zararlanmasligining oldini olishga qaratilgan. 
2.1.  Keyingi  paytlarda  respublikamiz  hududida  parranda  go’shti  va  tuxumi 
bilan  bog’liq  salmonellyozlar  tarqalayotganligini  nazarda  tutib  parrandachilik 
sanoati  korxonalarida  sanitariya-epidemiologiya  nazoratida  quyidagilarga  amal 
qilish lozim: parrandachilik sanoati korxonalarining sanitar epidemiologik holatini 
sanitariya vrachlari, epidemiologlar va bakteriologlar bilan birgalikda har chorakda 
kamida bir marta tekshirishlari kerak. Bunda 50-60 ta surtma olish kerak. 
2.2.  Salmonellyozlar  bilan  kasallanish  ko’rsatkichi  yosh  bolalarda  yuqori 
ekanligini hisobga olib, sanitariya epidemiologiya xizmati xodimlari bolalar uchun 
sut,  sut-qatiq  mahsulotlari,  bolalar  ovqatlarini,  davolash  va  ichirish  uchun 
ishlatiladigan  suyuqliklar  tayyorlaydigan  oshxonalar,  oziq-ovqat  sexlari  va 

---

 
134 
dorixonalar ishlarini doimo nazorat qilishi kerak. 
3.  Kemiruvchilarni  yo’qotish  salmonellezlarga  qarshi  kurashda  eng  muhim 
chora-tadbirlardan  hisoblanadi,  chunki  kalamush  va  sichqonlar  hayvonlar 
so’yiladigan joylarni, turli oziq-ovqat ob’ektlarini salmonellalar bilan zararlantirib, 
chorvachilik va parrandachilik fermalarida infeksiyani tez-tez tarqatib turadi. 
4.  Quyidagi  profilaktika  choralari  o’tkazilishi  zarur:  qishloq  xo’jalik 
hayvonlari  orasida  salmonellyoz  bakteriya  tashuvchiligini  aniqlash  va  ular  bilan 
kurashish,  hayvonlarni  hovlida  so’yishni  tartibga  solish,  hayvonlarni  so’yishdan 
oldin  veterinariya  ko’rigidan  o’tkazish,  so’yilgandan  keyin  ular  go’shtini  qayta 
ishlaydigan  joylarda  veterinariya-sanitariya  rejimini  normallashtirish,  oziq-ovqat 
mahsulotlarini doimo veterinariya-sanitariya ko’rigidan o’tkazish lozim. 
4.1.  Hozirgi  vaqtda  har  xil  em-xashak  orqali  yuqtirishning  oldini  olish 
hayvonlar  orasida  salmonellyozlarga  qarshi  kurashish  bo’yicha  muhim 
masalalardan biri hisoblanadi.