O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

 
Bezgak kasalligini aniqlash uchun 
laboratoriya tekshirish usullari 
1. Yupqa surtma usuli. 
Surtma  kasal  odamning  barmog’idan  olingan  qon  tomchisidan  tayyorlanadi. 
Qon  olishdan  oldin  to’rtinchi  barmog’ining  uchi  spirt  bilan  yoki  efir  bilan 
yaxshilab  artiladi  va  quritilib,  pastrog’idan  mahkam  siqib  ushlanadi,  sterillangan 
nina yordamida (Frank ninasi, oddiy nina, po’lat pero) ishlatiladi. Nina sanchilgan 
joydan  chiqqan  birinchi  tomchi  qonni  spirt  yoki  efir  bilan  namlangan  paxta 
yordamida  artiladi  va  keyingi  tomchini  predmet  oynachasiga  olinib,  ikkinchi 
oynacha  yordamida  birinchi  oynaning  yuzasiga  tekis  qilib  yoyib  chiqiladi.  Keyin 
surtma  havoda  yoki  olov  ustida  quritiladi.  Surtmani  qotirish  uchun  Nikiforov 
qorishmasida 15 daqiqa, metil spirtida 3 daqiqa ushlab turib quritiladi. 
Surtma  Romanovskiy-Gimza  usuli  bilan  bo’yaladi:  Romanovskiy-Gimza 
bo’yog’ining - tarkibiga azur, eozin va metilli ko’k qorishmasi kiradi. 
10  ml.  distillangan  suvga  (RN-0,8)  bo’yashdan  oldin    10  tomchi 
Romanovskiy-Gimza  bo’yog’i  qo’shiladi  va  Shunda  qotirilgan  surtma  1  soat 
davomida ushlab turiladi. 1 soat o’tgandan  so’ng bo’yoq solingan  idishdan olinib 

---

 
223 
yuviladi,  toza  suvda  va  havoda  quritiladi.  Quritilgandan  so’ng  esa  mikroskop 
yordamida tekshirib ko’riladi. 
2. Qalin tomchi usuli. 
Qalin  tomchi  usuli  yupqa  surtma  usulidan  tekshirilayotgan  qonning  hajmi 
bilan farq qiladi. 
Qalin tomchi usuli bilan tekshirish quyidagicha olib boriladi: 
Predmet  oynachasiga  katta  qon  tomchisi  tomiziladi  yoki  2-3  mayda 
tomchilarni  bir-birining  ustiga  tomiziladi. Oynadagi  qalin  tomchini  ikkinchi  oyna 
qirrasi bilan yoki shisha tayoqcha yordamida predmet oynasiga qalin qilib yoyiladi 
va  qotirmasdan  quritishga  qo’yiladi.  Yo’g’on  tomchi  surtmasi  quritilayotgan 
vaqtda  Petri  kosachasi  ostida  quritilishi  kerak,  chunki  unga  har  xil  mayda 
hashoratlar  qo’nib  ifloslashi  mumkin.  Yaxshilab  quritilgan  surtmaga  2-3  tomchi 
distillangan suv tomizib 10-20 daqiqaga qoldiriladi va undan so’ng Romanovskiy-
Gimza  bo’yog’iga  1  soatga  solib  qo’yiladi.  Bir  soat  o’tgandan  so’ng  bo’yoqdan 
chiqarib  olib  suvda  yuvmasdan  mikroskopda  qaraladi.  Mikroskop  ostida  parazit 
qobig’i yaqqol qizg’ish-ko’k rangda ajralib ko’rinadi.