Microsoft Word makale Erdal Küçüker

İlkokuldan ortaokula geçiş.  Kalkınma  planlarında  ilkokulun  tüm  çağ 

nüfusuna yaygınlaştırılmasının hedeflenmesi, ilkokul üzerindeki kademelere 

geçen  öğrenci  sayısının  artmasında  da  etkili  olmuştur.  İlkokulu  bitiren  her 

                                                            

22

  1969-1970  öğretim  yılında  illerde  “Yöneltme  ve  Yerleştirme  Komiteleri”  kurulmuştur.  Komitelerin 

önceliği, öğrencilerin mesleki ve teknik ortaöğretim okullarına yöneltilmesidir (1969-1970 Öğretim Yılı 

Öğrenci Kayıtları Hakkında Genelge, 1969). Sekizinci MEŞ’nda, liselerin birinci sınıfının “yöneltme 

sınıfı” olmasına karar verilmiştir (MEB, 1991h). Milli Eğitim Reform Stratejisi’nde (1972) “yöneltme” 

ilkesine  dayalı  yeni  bir  sistem  kurulması  planlanmış  ve  yöneltmenin  temel  eğitimden  başlayarak 

üniversiteye  kadar  devam  etmesi  öngörülmüştür.  Mesleki  ve  teknik  eğitimi  önceleyen  bu  sistemde 

öğrenci başarısının ölçülmesinde objektif ölçme ve değerlendirme metotlarının kullanılması, rehberlik 

hizmetlerinden yararlanılması ve sınıf geçme yerine ders geçme düzeni uygulanması kararlaştırılmıştır. 

Milli  Eğitim  Temel  Kanunu’nda  (1973)  yöneltme,  on  dört  temel  ilkeden  biri  olarak  belirlenmiştir. 

Dokuzuncu MEŞ’nda, başarısız sayılan öğrenciyi ayıran ve okul dışına atan “eleyici” sistem yerine, 

kabiliyetleri  ölçüsünde  ve  doğrultusunda  yetişmelerini  sağlayan  “yöneltici”  bir  sistem  kurulmasına 

dönük  kararlar  alınmıştır  (MEB,  1991ı).  Onuncu  MEŞ’nda,  sekiz  yıllık  temel  eğitim,  üç  yıllık  çok 

amaçlı  ortaöğretim  ve  dört  yıllık  üniversite/yüksek  okuldan  oluşan  yeni  bir  örgün  eğitim  sistemi 

önerilmiş ve öğrenci akışı rehberlik ve yöneltme çerçevesinde düzenlenmiştir (MEB, 1991j, s. 30). 

23

  Dokuzuncu  MEŞ’nda  değerlendirmenin  genel  ilkeleri,  ölçme  işlemine  ilişkin  ilkeler  ve  ölçme 

sonuçlarının  kullanılmasına  ilişkin  ilkeler  başlıkları  altında  sıralanan  kuralların  ayrıntıları  için  bkz: 

MEB, 1991ı, s. 303-309. 

 -

 20

 40

 60

 80

 100

İlkokul yeni kayıt

İlkokul mezun

Ortaokul yeni kayıt

Ortaokul mezun

Lise yeni kayıt

Lise mezun

Üniversite yeni kayıt

Üniversite mezun

100   

81   

37   

28   

18   

14   

5   

4   

---

Türkiye’de Kademeler Arası Geçiş ve Öğrenci Akışının Gelişimi 

 

 

69

öğrenci  ortaöğretime  devam  etmek  ve  genel,  mesleki  ve  teknik  her  türlü 

ortaöğrenimden  ilgi,  istidat  ve  kabiliyetleri  ölçüsünde  yararlanmak  hakkına 

sahiptir (MEB, 1991h). Ancak “kaynak kıtlığı” nedeniyle eğitim harcamaları 

asgaride  tutulmuş,  ilkokuldan  sonraki  eğitim  olanaklarından  öğrencilerin 

kabiliyetleri ölçüsünde yararlanması öngörülmüştür. Kabiliyetli olanlar “fırsat 

eşitliği  ilkesine  göre  yapılacak  seçmeler”  yoluyla  belirlenmiş;  ilkokul 

üzerindeki eğitim harcamalarına katılma uygulaması getirilmiş; ödeme gücü 

olmayan  kabiliyetli  öğrencilerin  ise  burs  ve  parasız  yatılılık

24

  olanaklarıyla 

desteklenmesi  planlanmıştır  (DPT,  1967).  Ancak  bu  destekler  hedeflenen 

düzeye  çıkarılamamıştır  (DPT,  1972).  Dokuzuncu  MEŞ’nda  temel  eğitim 

kavramı benimsenmiş ve ilkokul ile ortaokulun bu kapsamda bütünleştirilmesi 

üzerinde  durulmuştur  (MEB,  1991ı).  Temel  eğitim,  okuma  yazma  ve 

vatandaşlık eğitimi yanında çevrenin şartlarına uygun teknik, sanat ve tarım 

konularında mesleki bilgi ve beceriler kazandırarak mesleğe ve ortaöğretime 

hazırlayan bir düzey olarak tasarlanmıştır (DPT, 1972). İlkokuldan ortaokula 

geçiş  sınavsız  olmakla  birlikte  bu  dönemde  sayıları  hızla  artan  Anadolu 

Liselerine  girişte  MEB  tarafından  yapılan  merkezi  sınav  uygulamaları 

yaygınlaşmıştır.  Ortaokulların  öğrenci  kapasitelerinin,  liselerin  yeni  kayıt 

hedeflerine göre belirlenmesine devam edilmiştir (DPT, 1967).