E. A. Abasov, S. Y. Bağırova

RİYAZİ ANALİZ 

 

RİYAZİ ANALİZİN ƏSASLARI 

Zaman  və  fəza,  qüvvə  və    temperatur  və  s.  riyazi  analizin  bünövrəsidir. 

Riyazi analiz təbiət kimi çox şaxəlidir.  

            Əşyaları saymaq üçün və ya eyni növ əşyaların sıra nömrəsini göstərmək 

üçün istifadə olunan ədədlərə natural ədədlər deyilir (N-hərfi ilə işarə edilir).  

Məs: 1, 2, 3 ......5 

            Natural  ədədlər  coxluğu,  sıfır  və  onların  əksi  olan  ədədlər  coxluğunun 

birləşməsindən  alınan  coxluğa  tam  ədədlər  coxluğu  deyilir  (Z-  hərfi  ilə  işarə 

edilir). Məs:0;±1;±2;±3....... 

 Məs:  4;-5;  0;-

,  1.25,

,  2/5  .........  ,  P

, 

, kəsir şəklində  göstərilə 

bilən ədədlərə rasional ədədlər deyilir (Q- hərfi ilə işarə edilir).   

Xüsusi halda p tam ədədinə iki tam ədədin nisbəti kimi baxmaq olar.  

Məs: 

; 

; 

; 

 

           Dövrü  olmayan  onluq  kəsr  şəklində  göstərilə  bilən  ədədlərə  irrosional 

ədədlər deyilir (J- hərfi ilə işarə edilir). Məs;

 

Tərifdən aydın görunur ki, tam ədədlər və dövrü olan kəsrlərdə rasional ədədlər 

coxluğuna  daxildir.  Bütün  rasional  və  irrosional  ədədlər  çoxluğuna  birlikdə 

həqiqi ədədlər deyilir (R- hərfi ilə işarə edilir). 

Beləliklə, 

                           

              

 

 

 

 

 

 

Rasional 

ədədlər 

         Q 

 

       

Q 

İrrosional          

ədədlər 

J 

         JJ 

   

 

        J 

---

 

 

Rasional ədədlər –Q, irrosional ədədlər –J, həqiqi ədədlər –R ilə işarə edilmişdir. 

Tam müsbət ədədlərə natural ədədlər deyilir (N-ilə işarə edilir). 

Tapşırıq:  Verilən  rəqəmlərdən  rasional,  irrasional,  həqiqi  və  natural  ədədləri 

müəyyən edin: 

-10; -7; 

; 0; 

 

 

Rassional  

 

Irrasional  

 

Həqiqi  

 

Natural