1-mavzu: elektr zanjirlari va ularni elementlari

Maydon  tranzistorlari.  Ma`lumki  tranzistorlar  konstruktiv  tuzilishiga  qarab  bipolyar  va 

unipolyar tiplarga ajratadi. 

Maydon tranzistorlar unipolyar tranzistorlar qatoriga kiradi. 

Maydon  tranzistorlarida  ishchi  tok  yarim  o`tkazgich  uchun  asosiy  bo`lgan  zaryad 

tashuvchilar (elektron yoki kovak) yordamida vujudga keladi. Bipolyar tranzistorlarda esa ishchi 

tokni  hosil  qilish  har  ikkala  tip  tok  tashuvchilar  ham  katta  rol  o`ynaydi.  P-n  o`tishli  maydon 

tranzistorlarini ulanish sxemasi 5-rasmda ko`rsatilgan.  

 

---

 

43 

 

 

5-rasm. Maydon tranzistorlarini tarmoqqa ulanish sxemasi. 

Tiristor  uch  va  undan  ko`p  p-n  o`tish  va  ikki  turg`un  holatga  ega  bo`lgan,  ochiq  holatdan 

yopiq  holatga va aksincha o`ta oladigan  yarim o`tkazgichli  asbobdir.  Faqat  ikki chiqish  uchlari 

bo`lgan p-n-p-n strukturasi dinistor deb ataladi (6-rasm, a). Uchta chiqish uchlari bo`lgan p-n-p-

n strukturasi tristor deb ataladi (6-rasm b, v). Tristorfagi chetki p- qatlam anod vazufasini, chetki 

qatlam  esa  katod  vazufasini  bajaradi  va  ular  tristorning  emitterlari  deb  ataladi.  Oraliqdagi  P-

bazaga ulangan uchunchi elektrod boshqaruvchi elektrob deb ataladi.