O`zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Qon quyish usullari 
Qon ikki xil usulda:
1) Bevosita
2) Bilvosita qo’yiladi. 
Qonni donor venasidan to'g’ridan-to'g ri bemor venasiga quyish bevosita qon 
quyish deyiladi. Bu usul juda kam qo'llaniladi. Donor qonini resipient venasiga 
quyish bilvosita qon quyish deyiladi. Bunda donordon olingan qonni ivishga 
to’sqinlik qiladigun eritmali idishdan olib ma'lum vaqtdan so’ng resipentga quyish 
bilvosita qon quyish deyiladi. 
Qonni arteriyaga, venaga, suyak ko'migiga quyish mumkin. 
Ba'zi bir kasalliklarda butun qon o'rniga uning ayrim komponentlari: plazmasi, 
zardobi, 
erirositlari, leykositar va trombositar massasini quyish mumkin. 
Plazma qonni 4º da 48 soat tindirib olinadi. Hozirgi vaqtda plazma o'rnini 
bosadigan sintetik kolloid eritmalardan poliglyukin ko'p ishlatiladi. Poliglyukin 
organizmdan uzoq vaqtgacha chiqib ketmaydi. Shok, qon yo’qotish, kuyish va 
boshqa holatlarda poliglyukin ishlatiladi. 
Polivinil pirralidon yuqori molekulyar sintetik kolloid eritmadir. U toksinlarni 
adsorbsiya 
qiladi.
Zardob ivigan yoki fibrinsizlangan qonning suyuq qismi. Plazma va zardob 
tarkibida oqsil 
moddalar, antitelalar va garmonlar bo'ladi. Ular suyuq (nativ plazma va zardob) va 
quyuq holda chiqariladi. 
Har xil shok holatlarida, qon to’xtatish maqsadida qon quyilganda, organizm 
oqsil yo’qotganda plazma yoki zardob quyiladi. 
Eritrositar massa 80-90% eritrosit bilan 20% plazmadan iborat bo'lib, tayyor 
ampulalarda chiqariladi. 

---

Leykositar massa, organizmda leykositar kamayganda, nurdan zararlanganda, 
shuningdek jarohatning bitishini tezlatish maqsadida venalarga quyiladi. 
Trombositar massa suyuq va quruq holda chiqariladi. Qonning ivish xossasi 
buzilganda qonni to'xtatish (gemostaz) maqsadida venaga quyiladi. 
Qon o'rnida ishlatiladigan suyuqliklarga har xil eritmalar (albumin, protein, 
jelatinol), zararsizlantiruvchi eritmalar (gemodez), vena qon tomiriga 
yuboriladigan preparatlar (gidrolizin) kiradi. Xirurgiyada qon o'rnida tuzli 
eritmalar (Ringer eritmasi. ringer-LOKK eritmasi) ko'p ishlatiladi. Shokka qarshi 
ishlatiladigan suyuqliklar qon o'rnida keng qo'llaniladi.