Ayətullah Seyid Əli Xamenei

Əsirlik zamanı İmam Səccadın (ə) rolu 
Şiәlәrә vә imamәt xәttinә bağlı olanlara görә, Aşuradan 
sonrakı vәziyyәt qәribә idi. Əmәvi muzdurlarının vәhşiliyi, 
onların istәr Kәrbәlada, istәr Kufәdә, istәrsә dә Şamda 
Peyğәmbәr (s) ailәsi ilә rәftarı imamәt xәttinin bütün 
tәrәfdarlarını qorxutdu. Əlbәttә, bilirsiniz ki, İmam Hüseynin 
(ә) seçilmiş sәhabәlәri Aşura hadisәsindә, ya da Tәvvabin 
qiyamında şәhadәtә qovuşdular. Qalanlarda da zalım Yezid vә 
sonra Mәrvan hakimiyyәti qarşısında öz haqq sözlәrini demәk 
cәsarәti yox idi. Dağınıq, tәşkilatsız, qorxmuş vә әslindә 
әmәldә imamәt yolundan dönmüş mömin bir qrup - Şiә 
cinahından İmam Sәccada (ә) çatan irs bundan ibarәt idi. 
Güclü repressiya vardı, imamın yardımçı qüvvәlәri dә olduqca 
zәif idi. İmam Sәccad (ә) ideoloji, hәqiqi vә ortodoks İslamı 
qorumaq üçün bir mübarizәyә başlamalı, bu dağınıqları 
toplamalı, onları әsl İslam hakimiyyәt modeli olan Əli (ә) 
hakimiyyәtinә yaxınlaşdırmalı idi. İmam Sәccad (ә) 34 il bu 
şәraitdә çalışdı. Mәn burada sizin üçün İmam Sәccadın (ә) 
hәyatının yalnız mühüm hissәlәrini söylәyәcәyәm. Dördüncü 
imamın hәyatının ilk uğurlu hissәsi onun әsirlik çağıdır. 
Dördüncü imam iki dәfә әsir alınmış vә zәncirlәnәrәk Şama 
aparılmışdır. Birinci dәfә Kәrbәladan aparıldı, ikinci dәfә isә 

---

135
Əbdülmәlik ibn Mәrvanın hakimiyyәti dövründә Mәdinәdәn. 
Kәrbәladan әsir karvanında Şama aparılanda İmam Sәccad (ә) 
Quran vә İslam tәcәssümü idi. Şәhidlәrin qәtlә yetirildiyi 
andan Əli ibn Hüseynin (ә) qәhrәmanlığı başlandı. Azyaşlı 
qızlar, kiçik uşaqlar vә kimsәsiz qadınlar İmam Sәccadın (ә) 
әtrafını sardılar. O karvanda heç bir kişi yox idi. İmam Sәccad 
(ә) onların hamısına rәhbәrlik etdi, onları topladı vә Şama 
çatana qәdәr yol boyu iman bağı ilә bir-birinә bağlanmış bu 
qrupun zәiflik göstәrmәsinә qoymadı. Kufәyә daxil oldular. 
Übeydullah ibn Ziyad әmr etmişdi ki, bu ailәnin bütün 
kişilәrini qәtlә yetirsinlәr. Gördü ki, әsir karvanında bir kişi 
var. Soruşdu ki, kimsәn? Dedi ki, mәn Əli ibn Hüseynәm (ә). 
Onu ölümlә hәdәlәdi. Burada imamәt, mәnәviyyat vә 
rәhbәrliyin ilk işığı göründü: "Mәni öldürmәklәmi 
hәdәlәyirsәn?!"
1
Halbuki şәhadәt bizim üçün şәrәfdir; biz 
Allah yolunda öldürülmәklә fәxr edir, ölümdәn qorxmuruq. 
Übeydullah ibn Ziyad rejimi bu müqavimәt qarşısında geri 
çәkildi. 
İmam Sәccad (ә) bütün әsirlәrlә birgә Şamda günlәrlә ağır 
vәziyyәtdә saxlandı. Sonra fikirlәşdilәr ki, onu mәscidә aparıb 
insanların qarşısında psixoloji baxımdan zәiflәtsinlәr. İmam 
Sәccad (ә) hәmin mәclisdә üzünü Yezidә tutub dedi ki, icazә 
versәn, mәn dә bu taxtaların üstünә çıxıb danışmaq istәyirәm. 
Yezid düşünmürdü ki, prinsipcә bu müddәtdә kifayәt qәdәr 
psixoloji sarsıntılar keçirmiş xәstә vә әsir bir gәnc onun üçün 
tәhlükәli ola bilәr. Buna görә dә icazә verdi. İmam Sәccad (ә) 
minbәrә çıxıb Əmәvi dövlәtinin paytaxtında imamәtin 
fәlsәfәsini, şәhadәt mәsәlәsini vә bu hakimiyyәtin tağut 
xislәtini izah etdi, Şam әhalisini ayağa qaldıracaq bir çıxış 
etdi. İmam Sәccad (ә) elә böyük şәxsiyyәtdir ki, Übeydullah 
ibn Ziyaddan, aldanmış izdihamlı Şam әhalisindәn, Əmәvi 
rejimindәn vә Yezid mәmurlarından qorxmur, haqqı deyir, 
1
Yenә orada, sәh. 118 

---

136
maariflәndirmә aparır vә hәyat onun üçün әhәmiyyәt kәsb 
etmir.
İmam Sәccad (ә) әsir vә xәstә halda böyük bir qәhrәman 
kimi sözü vә әmәli ilә tarix yazır. Bu dövrdә imamın vәziyyәti 
onun hәyatının әsas hissәsi ilә tam fәrqlәnir. Əsas hissәdә 
imam mülayim, düşünülmüş, sakit vә fundamental işlәr görür. 
Bәzәn hәtta Əbdülmәlik ibn Mәrvanla bir mәclisdә oturur, 
onunla adi vә yumşaq rәftar edir. Bu dövrdә isә imamı әn 
kiçik sözә dözmәyәn, güclü düşmәnlәrinә hamının gözü 
önündә sәrt cavablar verәn fәal bir inqilabçı kimi görürsünüz. 
Kufәdә xәncәrindәn qan daman, Peyğәmbәr (s) övladını 
öldürdüyünә görә mәst olmuş qaniçәn bir vәhşi - Übeydullah 
ibn Ziyadın qarşısında elә danışdı ki, Übeydullah onun qәtlinә 
fәrman verdi. Hәzrәt Zeynәb özünü irәliyә atıb dedi ki, onu 
öldürmәnizә imkan vermәrәm. Gördülәr ki, bundan ötrü bir 
qadını da öldürmәlidirlәr vә digәr tәrәfdәn, bunları әsir kimi 
Şama aparmaq lazımdır. Buna görә әl çәkdilәr. Əgәr belә 
olmasaydı, böyük ehtimalla İmam Sәccadı (ә) da öldürәrdilәr. 
Kufә bazarında bibisi Zeynәb vә bacısı Sәkinә ilә birgә 
söhbәt edir, xalqı oyadır vә hәqiqәtlәri bәyan edir.
Şamda istәr Yezidin qurduğu mәclisdә, istәrsә dә mәsciddә 
xalq qarşısında әn aydın sözlәrlә hәqiqәtlәri söylәyir. Bu 
söhbәt vә çıxışlar Əhli-beytin xilafәtә haqlı olduğuna, hakim 
rejimin cinayәtlәrinin ifşasına, hәmin avam vә qafil xalqa acı 
vә tәsirli xәbәrdarlıqlara dair fikirlәri ehtiva edir. 
Burada o xütbәni söylәmәyә vә onun dәrin mәzmununu 
açıqlamağa lüzum yoxdur. Bu xüsusi bir mövzudur. Onu şәrh 
etmәk istәyәn şәxs hәr bir sözünü araşdırmalı vә bu әsaslara 
diqqәt yetirmәlidir. Qәhrәmanlıq göstәrdiyi әsirlik çağında 
İmam Sәccadın (ә) vәziyyәti belә idi. 
Belә bir sual var ki, İmam Sәccad (ә) әsirlikdә sәrt vә açıq 
işlәr gördüyü halda әsirlikdәn sonra nә üçün mülayim 
üsullardan vә tәqiyyәdәn istifadә etdi, inqilabi vә radikal 
hәrәkәtlәri dua ilә vә mülayim işlәrlә әvәzlәdi? Cavab budur 
ki, bu dövr müstәsna dövr idi. Burada İmam Sәccad (ә) imam 

---

137
olmasından, gәlәcәkdә İslam hakimiyyәtinә zәmin yaratmalı 
olmasından әlavә, hәm dә Aşurada tökülәn qanların 
sözçüsüdür. İmam Sәccad (ә) burada әslindә özü deyil, İmam 
Hüseynin (ә) Şamda vә Kufәdә danışan dilidir. İmam Sәccad 
(ә) orada mәsәlәlәri belә sәrt, kәsәrli vә açıq-aşkar bәyan 
etmәsәydi, onun gәlәcәk fәaliyyәtinә şәrait dә yaranmazdı. 
Onun gәlәcәk fәaliyyәtinә zәmin yaradan amil Hüseyn ibn 
Əlinin (ә) qanı idi. Necә ki, tarix boyu bütün Şiә qiyamlarına 
zәmin yaradan amil Hüseyn ibn Əlinin (ә) qanı oldu. Əvvәlcә 
xalqa xәbәrdarlıq etmәli vә bu xәbәrdarlığın fonunda özünün 
prinsipial, dәrin, güclü vә uzunmüddәtli müxalifәtinә 
başlamalıdır. Bu xәbәrdarlıq da belә sәrt vә kәsәrli sözlәrdәn 
başqa yolla mümkün deyil. 
Bu sәfәrdә İmam Sәccadın (ә) rolu hәzrәt Zeynәb rolu idi, 
Hüseyn (ә) inqilabının mesajını çatdırırdı. İnsanlar Hüseynin 
(ә) nә üçün vә necә öldürüldüyünü bildikdә İslamın vә Əhli-
beyt dәvәtinin gәlәcәyi bir cür olardı, bilmәdikdә isә başqa 
cür. Buna әsasәn, xalqın mәlumatlanması vә bu mәlumatın 
cәmiyyәt sәviyyәsindә genişlәnmәsi üçün hәr şeydәn istifadә 
etmәk vә mümkün olan hәddә bu işi görmәk lazım idi. Bu 
baxımdan, İmam Sәccad (ә) Sәkinә, Fatimeyi-Suğra, 
Zeynәbin özü vә әsirlәrin hәr biri kimi bir tәbliğatçıdır. Bütün 
bu qüvvәlәr toplanmalıdır ki, İmam Hüseynin (ә) qürbәtdә 
tökülmüş qanını böyük İslam dünyasının bütün bölgәlәrinә 
aparsınlar, Kәrbәladan Mәdinәyәdәk hәr yerә çatdırsınlar, 
Mәdinәyә daxil olanda xalqın önündә hәqiqәtlәri bәyan 
etsinlәr. Bu birinci addımdır. Odur ki, İmam Sәccadın (ә) 
hәyatının bu qısa dönәmi müstәsna dönәmdir. Sonrakı dönәm 
isә onun Mәdinәdә möhtәrәm bir vәtәndaş kimi yaşadığı, 
Peyğәmbәrin (s) evindә vә ailәsi arasında fәaliyyәt göstәrdiyi 
zaman 
başlayır. 
Dördüncü 
imamın 
proqramlarını 
aydınlaşdırmaq üçün onun yaşadığı dövrün vәziyyәt vә 
şәraitini araşdırmağa ehtiyac var. (İslamın keşikçisi, say 6) 

---

138