VilayəTİ-FƏQİH 1 İmam xomeyni (r.ə) VİlayəTİ-FƏQİH İslam höKÜMƏTİ Sİstemi

olan şəxsdən başqası ona çatmaz».
2
Şüreyh Peyğəmbər və Peyğəmbərin vəsisi olmadığı üçün şəqavətli
şəxs olub ki, məhkəmə vəzifəsinə çatmışdır. Şüreyh bir şəxs idi ki, 50-60
1
Əbu Ümeyyə Şüreyb ibn Harisin (78 h.q) əsli Yəməndən olub İslamdan əvvəl
dünyaya gəlmişdir. Peyğəmbəri (s) görmədi və buna görə də sahəbələrdən sayılmır.
Ömər, Osman, Həzrət Əli (ə) və Müaviyə dövründə Küfə şəhərində qazi olubdur. Aşura
hadisəsində ibn Ziyada tərfdar çıxıb camaatı imamın əleyhinə qaldırdı.
2
«Vəsailüş-şiə» çild 18, səh. 7, kitabi qəza.

---

VİLAYƏTİ-FƏQİH
58
il Küfədə məhkəmə vəzifəsində idi və o axunlardan olub ki, Müaviyə
sarayında olduğundan İslam höküməti əleyhinə fitvalar verib zidd
hərəkətlər etmişdir. Həzrət Əmir (ə) hökümət etdiyi dövrdə də onu işdən
kənara edə bilmədi. Bəzilər «onu şeyxeyn
1
vəzifəyə qıldırmışlar və siz
onların xilafına əməl etməyin» - deyə onu Həzrətin ədalətli hökümətinə
daxil etdirdilər. Lakin Həzrət Əli (ə) qoymurdu ki, o, İslam qanunlarına
xilaf olaraq hökm etsin.
Məhkəmə işini adil fəqih idarə etməlidir
Rəvayətlərdən belə əldə edilir ki, məhkəmə vəzifəsinə ancaq
Peyğəmbər ya onun nümayəndəsi çata bilər. Məhkəmə işlərini adil
fəqihlərin öhdəsinə almaqda ixtilaf yoxdur.
«Vilayət»
2
mövzusu isə ixtilaflıdır. Məsələn, mərhum Nəraqi
3
və
mərhum Naini
4
«imamın malik olduğu ixtiyara fəqih də malikdir»-
deyirlər.
5
Məhkəmə vəzifələrinin ədalətli fəqihə aid olmasında heç bir
şübhə yoxdur.
Bilirik ki, fəqihlər peyğəmbərlik məsuliyyətinə malik olmayıb və
şübhəsiz ki, «zülmkar» da deyillər. Demək, onlar Həzrət Rəsulun (s)
canişinləridirlər. Peyğəmbərin nümayəndəliyinin məfhumu genişdir və bu
baxımdan fəqihlər də Peyğəmbərin nümayəndəsi ola bilərlər. Əlbəttə
Həzrət Peyğəmbərin bir başa nümayəndə və vəsisi Həzrət Əli (ə)-dır.
Ondan sonra imamlar xalqı idarə etməlidirlər. Belə təssəvvür edilməsin ki,
hakimiyyətdə olmaq imamlar həzrətləri üçün mühüm və dəyərlidir.
Hakimiyyətin imamlar həzrətləri üçün ancaq ədaləti yaymaq və içtimai
bərabərliyi camaatın arasında genişləndirmək baxımından əhəmiyyətlidir.
Onların ruhani məqamları hökümətdə olmalarından asılı deyildir. Demək
Həzrət Əmir (ə) Həzrət Rəsulun (s) nümayəndəsi olmasaydı da belə o
Həzrətin mənavi məqam və dərəcəsinə xələl yetirməz idi. Hakimiyyətdə
1
Şeyxeyn – iki şeyx, yəni Həzrət Əlidən əvvəl iki xəlifə deməkdir.
2
Vilayət – hakimiyət deməkdir.
3
Əhməd ibn Nəraqi 1245-ci ildə böyük fəqih, riyaziyatçı olub təqvalı olmaqla
məşhur idi. O, atasının və Kaşifül-qita və Bəhrül-ülumun şagirdi olub, şeyx Ənsarinin və
seyid Məhəmməd Şəfinin ustadıdır. «Meracüs-səadət», «Miftahül-əhkam», «Münhacül-
vüsul», «Əvadül-əyyam», «Müstənədüş-şiə» onun əsərlərindəndir.
4
Mirzə Hüseyn Naini (1273-1355-də) böyük şiə alimi olub məşrutiyyətdən sonra
«Tənzihul-millə» və «Tənbihül-ümmə» kitabını yazdı. Şeyx Məhəmməd Tağı Şirazidən
sonra şiənin mərcəyi oldu. «Ürvətül-vüsqanın haşiyəsi», «Məşkuk paltar» onun
əsərlərindəndir.
5
«Əvaidül-əyyam» səh. 187; «Münyətüt-talib» cild 2, səh. 325-327.

---