Universiteti biologiya fakulteti

Asl biriktiruvchi to’qima 
Tolali biriktiruvchi to’qima Maxsus xususiyatga ega biriktiruvchi to’qima 
(retikulyar )Siyrak shakllanmagan Zich biriktiruvchi lyar, yog’, shillik, pigmentli 
biriktiruvchi to’qima to’qima biriktiruvchi to’qima) Shakllanmagan va Shakllangan 
biriktiruvchi to’qima biriktiruvchi to’qima (teri, derma qismining (pay, obroz 
membranalar, to’rsimon qavati) plastinkasimon va elastic to’qimalar) ю 
SIYRAK TOLALI SHAKLLANMAGAN BIRIKTIRUVCHI TO’QIMA 
Siyrak tolali shakllanmagan biriktiruvchi to`qima hujayra elementlari va 
oraliq moddadan tashkil topgan bo`lib, unda biriktiruvchi to`qimaning barcha 
turlariga xos hujayralarni uchratish mumkin. Hujayra oraliq moddasida siyrak, turli 
yo`nalishda yotuvchi tolalar joylashadi. (1-rasm). Hujayralararo modda ko’p 
bo’lgani uchun biriktiruvchi to’qimaning funktsiyasi oraliq moddaning fizik-
ximiyaviy xossalariga bog’liq. Siyrak tolali biriktiruvchi to`qima kuchli 
regeneratsiya qobiliyati, yuqori plastik va adaptatsion imkoniyati bilan xarakterlidir. 
Siyrak tolali biriktiruvchi to`qima organizmning turli organ to`qimalari tarkibida 
bo`ladi va doimo qon tomirlar devori bo`ylab joylashadi. U biriktiruvchi 
to`qimaning boshqa turlari uchun ham xos bo`lgan trofik, himoya, plastik va 
mexanik (tayanch) vazifalarni bajarib, organizm ichki muhitining doimiyligini 

---

4 
(gomeostazni) belgilaydi. Barcha funktsiyalar hujayralar va hujayralararo modda 
vositasida bajariladi. Biriktiruvchi to`qima morfologiyasini o`rganish shu 
to`qimaning kasalliklarini (kollagenozlarni) va turli jarayonlarga bo`lgan javobini 
(immunologik reaktsiya, yallig`lanish, regeneratsiya) tushunishga yordam beradi. 
1-rasm. Izoh.Siyrak tolali shakllanmagan biriktiruvchi to`qima. 
BIRIKTIRUVCHI TO’QIMANING 
HUJAYRA ELEMENTLARI
 
Siyrak biriktiruvchi to`qima hujayra elementlari quyidagi hujayralardan: 
fibroblast, makrofag, plazmatik (plazmotsit), to`qima bazofili (semiz hujayra), 
peritsit, retikulyar, adipotsit (lipotsit yoki yog` hujayra), pigment, endoteliy va 
adventitsial hujayralardan iborat. Bulardan 
tashqari
, biriktiruvchi to`qimada qon 
orqali o`tgan qon shaklli elementlari (leykotsitlar) ham uchraydi.