3.1.1.4.2. Geleneksel Yapı
Samsun: Samsun bölgesinde halay, horon, davul, zurna ve kemençeli oyunlar
yaygındır. Halk müziğinde Karadeniz’den çok, Orta Anadolu bölgesinin özellikleri
daha çok görülür. Türkü bakımından çok zengindir. Çarşamba ile ilgili çok sayıda
türküleri vardır. Bölgede daha çok oynanan oyunlar, Çarşamba Çiftetellisi, Sallama,
Neyman, Kabaceviz, Dik horon, Karadeniz horonu, karşılama, Kabadayı, Kasap,
Debreli Hasan, İki Ayak, Üç Ayak, Dört Ayak, Esen Yel, Kafkas Oyunu ve diğer
bâzı oyunlardır. Genç kız ve kadınlar ise çoğunlukla, Cimdallı gibi oyunlar
oynanmaktadır. (URL-68, 2022).
Ordu: Halk müziği Karadeniz bölgesi ile İç Anadolu’nun kuzey kısmının
özelliğini taşır. Mahallî halk oyunlarının cinsleri; Samak, horon, halay ve Kafkasya
oyunlarıdır. Başlıca oyunları ise, horon, dik horon, düz hava, karşılama, mendil
41
oyunu, millî horon, düz hava, karşılama, mendil oyunu, millî horon, Boztepe horonu,
sarı kız, sürümek, zamak ve kol oyunudur. (URL-69, 2022).
Giresun: Giresun’a 11. asır başından îtibâren Türkmen aşîretleri yerleşmişse de
Fâtih Sultan Mehmed Han ile Yavuz Sultan Selim Han, Türkistan ve Anadolu’dan
pekçok Tür aşîretini Giresun’a yerleştirdiler. Giresun, Türk-İslâm kültürü ile
yoğrulmuştur. Türklerden önceki Hitit, Miletos, Pers, Pontus ve Roma kültürleri
unutulmuştur. Giresun’da toplu yardımlaşma (imece) çok yaygındır.
Giresun, türkü, mâni, efsane ve atasözü bakımından zengindir. Türkü ve
oyunları Karadeniz’in diğer illerinden farklı değildir. En çok oynanan oyun “horon”
dur. Oyunlarda kemençe, davul ve zurna kullanılır. “Giresun karşılaması” ile
“metelik” oyunları meşhurdur. (URL-70, 2022).
Trabzon: Trabzon’da eski çağlardan bu yana çeşitli milletler ve medeniyetler
gelip geçmiştir. Fakat 1071 Malazgirt Zaferinden sonra Selçuklu Türkleri Trabzon
civarını, Osmanlılar ise Trabzon’u Türkleştirmiştir. Yavuz sultan Selim Hanın 20
senelik Trabzon valiliği esnasındaysa Trabzon’un Türkleşmesi hızla gerçekleşmiştir.
Bu ilde diğer kültürler unutulmuş olup, Türk-İslâm kültürü hâkimdir.
Mahallî oyunlar, Türkü ve halk müziği bakımından Trabzon folklorca çok
zengindir. “Horon” denilen oyun havaları meşhurdur. Oyunlar kemençe eşliğinde
elle tutuşarak oynanır. Oyunların en orijinal tarafı ayak vuruşları ve diz bükmeleri
çok hareketli ve ahenklidir. Trabzon ili halk türküleri bakımından da çok zengindir.
Halk oyunlarının başlıcaları ise Pıçak Horonu, Tik Horon, Yüksek Hava, Tamzara,
Temürağa, Hasbal, Enişte Havası, Giresun Maçka Horonu, Artırma Horonu, Atlama
Horonu ve Dolayı Horonudur. (URL-71, 2022).
Rize: Rize ve çevresinde birçok medeniyet ve devletler gelip geçmiştir. Fakat
Rize’nin Türkler tarafından fethinden sonra, diğer medeniyetler tarihin seyri
içerisinde unutulmuş ve bu bölge tamamen Türk-İslâm kültürüyle yoğrulmuş ve
üstünlük sağlamıştır.
Halk oyunları ve müziği Doğu Karadeniz bölgesinin özelliklerini taşır. Folklor,
halk müziği ve halk oyunlarında Kafkas ülkelerinin tesiri görülür. Başta gelen
oyunları ise “horon” olup, bunların meşhurları “Hemşin horonu, Rize titremesi, iki
42
ayak, sıçrayarak ve sallama”dır. Horon kelimesi “horom”dan gelir. Bu ise mısır
tarlalarındaki yığınlara verilen isimdir. (URL-72, 2022).
Artvin: Karadeniz ve Kafkas kültürü hakimdir. Kafkas kültürü Ahıska ve
Kuman Türklerinde ve kısmen Gürcülerde vardır, Karadeniz kültürü ise Laz,
Hemşinli ve Gürcülerde vardır. Mısır unu yaygın kullanılır. Ayrıca kıyıda hamsi
sıkça tüketilir. Kara lahana Artvin'de Gürcü ve Lazların sık tükettiği bir üründür.
Yöresel çalgılar, kemençe, tulum, akordeon, davul ve zurnadır. Artvin yöresinde Bar
oyunları ve adı Artvin Barı olan fakat Atatürk'e ithafen adı Atabarı olarak değiştirilen
halk oyunu, Artvin ile özdeşleşmiştir. Artvin ilinin simgesi Boğa'dır. Her yıl
Geleneksel Boğa Güreşleri Festivali yapılır, Kafkasör festivali bunların içinde en
ünlüsüdür. (URL-73, 2022).
Dostları ilə paylaş: |