TəŞKİlat və TƏŞKİlatçiliq

6. Tәşkilatda olan şәxslәr üçün ülgü olmaq 
O, (Peyğəmbər) sadə paltar geyinirdi. Qarşısına 
hansı yemək qoyulurdusa, onu yeyirdi. Hazır yemək 
istəmirdi. Hansısa yeməkdən, pisdir deyib, imtina 
etmirdi. 
Bütün 
bəşər tarixində 
bu 
əxlaq 
bənzərsizdir. O, camaatla münasibət qurmaqla 
yanaşı, zahiri və mənəvi təmizliyin, paklığın ən uca 
səviyyəsində idi. Abdullah ibn Ömər deyir: 
أر
ﺖﯾ ﺎﻣ" 
"ﷲ 
ر
ﻮﺳ
ل
ﻦﻣ 
وأ
ﺄﺿ ﻻ و 
أ
ﻊﺠﺷ ﻻ و 
أ
ﺪﺠﻧ ﻻ و 
أ
ﻮﺟ
د
أ
ﺪﺣ
ا
“Peyğəmbərdən (s) çox bəxşiş edən, kömək edən, 
şücaətli və parlaq bir şəxs görmədim.”
2
Bu 
peyğəmbərin insanlarla davranışı idi; insani və 
gözəl bir davranış! Camaatla onlardan biri kimi 
təkəbbürsüz, 
özünü 
dartmadan 
davranırdı. 
Peyğəmbərin (s) önündə duranlar özünü itirirdi. 
Çünki o, ilahi və təbii heybətə malik idi. Buna 
baxmayaraq, o, camaatla mülayim və xoş əxlaqla 
rəftar edirdi. Evin içində başqaları birlikdə oturanda 
qıraqdan gələn adam onu tanımırdı. Onun 
peyğəmbər olması və bu camaatın böyüyü olması 
1
Dövlət Həftəsi münasibətilə prezident və nazirlərlə görüşdə 
çıxışından, 1990. 
2
Şeyx Həsən, “Məkarim əl-əxlaq”, səh. 18. 

---

74 
bilinmirdi. Onun ictimai və hərbi idarəçiliyi ən 
yüksək səviyyədə idi. Bütün işlərə baş çəkirdi. 
Əlbəttə, cəmiyyət də kiçik idi. Mədinə və ətrafı idi. 
Sonra da Məkkə və başqa bir-iki şəhər. Amma 
camaatın işinə əhəmiyyət verirdi, nizam-intizamla 
işləyirdi. O, bədəvi cəmiyyətdə idarəçiliyi, 
təşkilatlanmağı, ictimai əlaqələri, mükafatlandırma 
və cəzalandırmanı xalqa qəbul etdirdi. Bu, 
Peyğəmbərin (s) həyatda davranışı idi. Bizim 
hamımız üçün, həm məsullar, həm də tək-tək 
insanlar üçün ülgü olmalıdır.
1