Ta’lim vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi nigora Toshpoiatova, Sayyora Suyunova

Kariyeslarni davolash
Kariyesni davolash mahalliy va umumiy xarakterga ega. 
Umumiy xarakterga ega b o ‘lgan davolash tadbirlari odam 
organizmining himoya kuchlarini, to ‘qimalar rezistentligini 
oshirishga qaratilgan. Shu m aqsadda bem orga B, D, YE 
vitam inlar ham da m ineral kom ponentlar tavsiya etiladi. 
Masalan, glyukonat kalsiy, fitin.
Mahalliy davo to ‘qimalarda sodir b o ‘lgan o ‘zgarishlarga 
bog‘liq. Dog‘ shaklidagi kariyesda to ‘qimalar chaxlanmaydi va 
dog‘ hosil bo‘lgan demineralizatsiya bo‘lgan sohaga yo‘qotilgan 
mineral komponentlar kiritiladi. Buning uchun reminerali- 
zatsiyalovchi eritmalar qo‘llaniladi va aplikatsiya qilinadi. Ushbu 
eritmalaming asosiy komponentini kalsiy, fosfor, ftor tashkil 
etadi. Remineralizatsiya terapiyasining effektivligini metilen ko‘k 
sinamasini o ‘tkazib aniqlanadi. Tarkibida ftor saqlovchi tish 
pastalaridan foydalanish tavsiya etiladi.
Tishda kariyes kovagi b o ‘lgan tishlarni davolash uchun 
patologik o ‘zgarish b o ‘lgan to ‘qimalami olib tashlash kerak. 
Faqatgina ayrim hollarda yuza kariyesni chaxlanmaydi, ya’ni 
u tekis yuzada joylashgan bo‘lsa. Shunday hollarda yuza kariyesni 
olm osli silindr shaklidagi b o r yordam ida silliqlanadi va 
rem in eralizatsiy a te rap iy asi o ‘tk a zila d i yoki k om p o zit 
plombalovchi xomashyo bilan plombalanadi.
0 ‘rta kariyesni davolashda kariyes kovagini chaxlab, shakl- 
lantirib, quritib, aw al taglik, so‘ng doimiy plomba qo‘yiladi.
Chuqur kariyesni davolashda kariyes kovagining mikro- 
florasini zararsizlantirish pulpaning yallig‘lanishini oldini 
olish maqsadida davolovchi malham q o ‘yiladi. Davolovchi 
malham sifatida tarkibida gidrookisid kalsiy bo‘lgan pastalardan 
foydalaniladi: kalmisin, “Dentsply” firmasining dukal pastasi, 
“K err” firm asining “L ife” pastasi, “V oko” firm asining 
“Kalkimol” pastasi va kalsevitdan foydalaniladi. Davolovchi 
m alham dan so‘ng, ajratuvchi suvli dentin, fosfat sementli 
taglik, so‘ng doimiy plomba bilan tiklanadi.
Yuza, o ‘rta va chuqur kariyeslarda albatta patologik 
o ‘zgargan to ‘qimalarni olib tashlash kerak bo ‘ladi. Buning 
uchun tish chaxlanadi. Chaxlash tish turkum iga, kariyes 
kovagining joylashishiga bog‘liq.
46

---

Tishni chaxlash kariyesni davolashning asosiy bosqichlari- 
dan hisoblanadi. Kariyes kovagining sinfidan qat’i nazar, chaxlash 
va kariyes kovagini shakllantirish quyidagi bosqichlardan iborat:
1. Zarur bo‘lsa og‘riqsizlantirish.
2. Kariyes kovagini ochish.
3. Kariyes kovagini kengaytirish va nekrotom iya qilish 
(yumshagan va pigmentlangan dentinni olib tashlash).
4. Kovakni shakllantirish.
Kariyes kovagini chaxlashda patologik o ‘zgargan to ‘qima- 
larni olib tashlash, sog‘lom to ‘qim alarni asrash prinsipiga 
asoslanish lozim.
Kariyes kovagi shakllantirilgandan so‘ng, tishning anatomik 
shakli va funksional holatini tiklash maqsadida plombalanadi.
Plombalash kovakni tayyoriash va plombalash bosqich­
lardan iborat:
1. Plombalash uchun kerak bo‘lgan asboblami tayyoriash.
2. Plombalovchi xomashyoni tayyoriash.
3. Plombalanadigan kovakni so‘lakdan himoya qilish.
4. Kovakni quritish.
5. Kovak kontaktyuzadabo‘lsaajratuvchi matritsa qo‘yish.
6. Plombalovchi xomashyoni tayyoriash.
7. Kovakni qayta quritish.
8. Taglik qo‘yish.
9. Plombalovchi xomashyoni kovakka kiritish.
10. Plombani shakllantirish, silliqlash va sayqal berish.
11. Plombani so‘lakdan izolatsiya qilish.