Mühazirə konspekti

Şəkil 4.1. Sabit cərəyan voltmetrinin struktur sxemi 
 
Burada GB-giriş gərginlik bölücüsü, SCG – sabit cərəyan gücləndiricisi, ÖM – maqnit-
elektrik ölçmə mexanizmidir. Ölçmə mexanizminin göstəricisininin meyl bucağı α = 
K
GB
·K
SCG
·S
v
U
x
 = K
V
U
x 
, burada K
GB,
 K
SCG,
- GB və SÇG-nin çevirmə (gücləndirmə) əmsalları; S
v
– ölçmə mexanizminin gərginliyə görə həssaslığı; K
V
– elektron voltrmetrinin çevirmə əmsalı; U
x
– ölçülən gərginlikdir. Bu cür voltmetrlərdə adətən K
SCG
≈1 götürülür, SCG-nin əsas vəzifəsi 
voltmetrin böyük giriş müqavimətini təmin etməkdir. Bu voltrmetrlərin yuxarı ölçmə həddi bir 
neçə millivolt təşkil edir. 
Dəyişən cərəyan voltmetrləri dəyişən gərginliyi sabit gərginliyə çevirən çeviricidən, 
gücləndiricidən və maqnit-elektrik ölçmə mexanizmindən təşkil olunur. Dəyişən cərəyan 
voltmetrlərinin öz xarakteristikalarına görə biri-birindən fərqlənən iki ümumiləşdirilmiş struktur 
sxemləri mövcuddur. 4.2 şəklindəki sxem üzrə qurulmuş voltmetrlərdə ölçülən U
x
gərginliyi 
əvvəlcə sabit gərginliyə çevrilir,sonra isə sabit cərəyan voltmetrlərində olduğu kimi SCG və ÖM-
ə verilir. 
Şəkil 4.2. Dəyişən cərəyan voltmetrinin struktur sxemi 
Çevirici Ç az ətalətli qeyri-xətti qurğudur, ona görə də belə strukturlu voltmetrlər geniş 
tezlik diapazonunda (bir neçə on herslərdən 10
3
Mhs-ə qədər) işləyə bilirlər. Lakin belə 
voltmetrlərin həssaslığı yüksək deyildir. 
Elektromaqnit voltmetrlər əsasən lövhə cihazları kimi istifadə olunurlar. Onların ölçmə 
hədlərini gərginlik ölçmə transformatorlarının köməyi ilə artırmaq mümkündür. Elektrodinamik, 
elektrostatik voltmetrlər əsasən laboratoriya cihazlarıdır, termoelektrik cihazlar isə yüksək 

---

tezliklərdə istifadə edilirlər. Düzləndiricili voltmetrlər adətən əldə gəzdirilən çox funksiyalı ölçmə 
cihazlarının – testerlərin tərkibinə daxil olur.