Yusuf Has Hacib ■
6421 Gelip atından indi, evine girdi yürüyüp
Yedi, içti, yattı biraz dinlenip
6422 Yine kalktı ertesi gün, işe başladı
Buyruk verdi, baktı, kendi de çalıştı
6423 Gönlünü, dilini doğru tuttu, düzenledi tavrını
Bütün eğriler onu görüp düzeltti huylarını
6424 Düzenlendi dünya, arttı iyi dua
Kutu günden güne arttı iyi duayla
***
6425 Onlar gitti, kaldı iyi adları
Yitip gitmez bu adın hürmeti
6426 Dikkat et şimdi bu türlü kişi
Kişi mi olur, bu meleklerin işi
6427 O zaman kişi idiyse onlar
Deyiver nedir bugünkü insanlar
6428 Eğer biz insansak ey bilge
Onlara kuskusuz melek demeli
6429 Onların tavrını, sözünü, yaptığını
Bıraktığı iyi izleri dinleyip mutlu olmalı
6430 Akıllı anlar, bilgili bilir
Ölür can kuşkusuz, bu dünya kalır
6431 Bulduğun zamanı boşa geçirmeden
İbadet et, budur sana yararlı olan
6432 Bundan yüce öğüt başka ne olur
Senden öncekiler ölür, bunu göz görür
6433 Kalır köşk, konak ve sarayların tümü
Onu sürekli tutamaz bu can, ey ulu
6434 Nice saray ve köşkleri, nice kaleleri
Ölüm bozdu bak kara toprağa çevirdi
6435 Nice kent, ulus bag, çiçekleri
Kuruttu bu ölüm ey canlı kişi
496 ■ Kutadgu Bilig
6436 Kalır saray, konak ve köşkler sana
Alıp tutarsın sen, bu bend deyip bana
6437 Büyük ordusu olan dünya beyi hanı
Orduyu bıraktı kara yere girdi
6438 Hani o yerim az diyen açgözlü
Çok il aldı ama elinde tutamadı
6439 Hani o göz diken başkasının yerine
İnleyerek yatar bir kulaç yerde
6440 Hani o Müslüman kanı dökücü
Nasıl girdi yere, hani onun gücü
6441 Hani o insanlara iftira eden kişi
Bu iftiracıyı nasıl oldu da toprak içine aldı
6442 Hani o dünya için didinen insan
Durakaldı dünya, o ölüme karşı koyamadı
6443 Hani o mal davar koymayan
İki bezden başkasını götüremedi
6444 Hani o çok yer isteyen kişi
Kara yere döşendi, bitti işi
6445 Bu türlüdür bütün dünyanın hâli
Akılla bak ki açılsın kapı
6446 Huzuru emek, sevinci üzüntü
Açırı ucuzluk, avuncu sıkıntı
6447 Ne düşerse payına yüklen, sızlanma
Huzur da, emek de, geçer yine
6448 İşit ne der bilgi verici
Ey emekle birlikte sen sabır kılıcı
6449 Ey nimet sahibi buna şükret yeğdir
Ey mihnet sahibi sabır kıl, eğil
6450 Sabır kılarsan mihnet olur nimetin
Şükredersen nimet artar, bunu bil
***
497
Yusuf Has Hacib ■
6451 Dikkat edersen ey bilge bugün
Değişik oldu tümü işlerin
6452 Bilgili ucuz oldu, kollar kendini
Akıllı dilsiz oldu, açmaz ağzını
6453 Çoğaldı ilde bu başıboş kişiler
Kaldıramaz başıni iyi insanlar
6454 Şarapla yüz yıkayıp namazı koyan
Bak yiğit adını aldı, yürütür gücünü
6455 Fesat, risk
*
sahibi eren adını aldı
Şarap içmeyenin adı oldu eli sıkı
6456 Namazı, orucu bırakmayan kişi
Münafı sayıldı ey ilcibaşi
6457 Helal tümüyle gitti, haram çoğaldı
Haram yiyenin gönlünü kara kir kapladı
6458 Helalin adı kaldı, onu gören yok
Haram kapışıldı, ona doyan yok
6459 Hani bu harama haram diyen
Haramı bırakıp helal yiyen
6460 Günahtan sakınır denecek kim var
Güneş gibi parlayan doğruluk günü var
6461 Haramla karardı artık gönül
Helali nerede arayıp bulmalı, ey oğul
6462 Buna benzer geldi şimdi şu söz
Bunu iyi dinle ey gönlü düz
6463 Haramla gönlüm oldu kara kir
Bilgiyi işe tutmaz özüm yüzde bir
6464 Bedenim eğilemez, heves tutsak aldı
Duaya değmez elim, işte açtım sırrımı
* Fisk: Doğru yoldan sapma, günah işleme
498 ■ Kutadgu Bilig
6465 Dünyanın tavrına bak, değişik oldu
Kişi gönlü ile dili birbirini tutmaz oldu
6466 Vefa gitti halktan, cefa aldı yerini
Güvenip inanacak insan bulunmaz oldu
6467 Vefa gitti halktan, yerini cefa aldı
İnanacak, dayanacak insan az bulunur oldu
6468 Yakınlık, kardeşlik, akrabalık uzaklaştı
İçten, iyi bir arkadaşlık kalmadı
6469 Küçükte edep yok, uluda bilgi
Kabalık çoğaldı, incelik silindi, yitti
6470 Yakınlık varsa eğer yaranmak için
Hani doğru iş yapanlar Hak için
6471 Emanetin adı var, hani koruyan
Nasihatin sözü var, hani tutan
6472 Hani Allah buyruğuna uyan kişi
Hani uygunsuzluğu yasaklayan kişi
6473 Satıcı götürdü emanetlerini
Ustalar vermez oldu nasihatlerini
6474 Bilgili söyleyemez doğru sözünü
Dişiden utanma gitti, örtmez yüzünü
6475 Doğru gitti, geldi nice eğrilik
Hani, kalmadı bir kişi Allah’lık
6476 İnsanlar paranın kulu oldular
Gümüş kimdeyse ona boyun eğdiler
6477 Cemaat çokta bu mescitler az
Çoğaldı mescit, cemaati az
6478 Ne der işit düşünen kişi
Bunu gönlüne al iyilerin başı
6479 Hani doğrulukla davranan hani
Hani Allah işini yürüten hani
499
Yusuf Has Hacib ■
6480 Dünya baştan aşağı bozuldu
Görüp de şaşıran var mı bunu
6481 Müslümanlar karıştı, birbirini yiyor
Tam bir huzur bulan kafirler yatıyor
6482 Kapış karma oldu Müslüman malı
Hani Ayrı rutan harami, nerede
6483 Fesatçı, isyancı sesi gece uyutmaz
Hani ilm-i Kuran sesi duyulmaz
6484 Gönüller katılaştı, dil yumuşadı
Doğruluğun kendi gitti, kokusu kaldı
6485 Atalık eder bak, ataya oğul
Oğul bey olmuş, ata oldu kul
6486 Yaşam zorlaştı, endişe çoğaldı
Hırs ve tamah arttı, sevinç azaldı
6487 Yoksul, dul ve yetimi kollayan yok
Dünya değiştirildi, şaşıran yok
6488 Çok güzel söylemiş bilgisi geniş bilge
Dünyayı sınamış eli geniş kimse
6489 Dünyanın sonu geldi, töre bozuldu
İyiler kötülere bakarak bozuldu
6490 Akıllı anlar, bilgili bilir
Yıl, ay, gün geçtikçe dünya bozuldu
6491 Oğul kız bıraktı, babaya saygıyı
İnsana sövgü oldu yaşlı adı
6492 Önceki töreler değiştirildi
Karayla beyaz bir sayılır oldu
6493 Bunlar hep ulu günün belirtisidir
Belirtiler görününce gelecek olan gelir
6494 Güçlü Allah imanımızı gözetsin
Fitne, bela, kötülük izlerini silsin
***
500 ■ Kutadgu Bilig
6495 Yıl dört yüz altmış ikiydi
Bu sözleri yazdım, kitap bitti
6496 Aklımın yettiği sözleri yazdım
Okusun akıllı, payını alsın
6497 Hangi yoldan ve nasıl yürüyeceğini
Deyiverdim, sen sağlam at temelini
6498 Bu hem din hem de dünya yolu
Bu yoldan yürü, yolda azma ey ulu
6499 Eğer dünyayı istiyorsan yolu işte bu
Eğer ahireti istiyorsan işte izi bu
6500 Allah güç verir, sen yap kulluğunu
Hangisini seçersen seç, arama üçüncü yolu
6501 Allah’ım ben bu söze başlarken
Dileğim neydi sen biliyordun
6502 Kendim için ünlü bir ad istemedim
Uzak ya da yakın, insanların iyiliğini istedim
6503 Okuyan okudukça beni hatırlayıp
Bana bir dua eder mi diye düşünüp
6504 Dileğim buydu, umduğum bu
Okuyan bana bir dua gönderir belki
6505 Dilimin söylediğini elim yazdı
Ölür bu el, dil ey alçak gönüllü
6506 El, dil nişanı bu kitabı
Ey zeki insan bitirip sana bıraktım şimdi
6507 Unutma beni ey okuyan canlı
Ben dünyayı bırakıp düşünce yere
***
6508 Ey bengi, muhtaç olmayan Allah’ım, sensin ulu
Sen bağışla bu muhtaç kulunu
6509 Yolunu kaybetmiş bir kulum, çoktur günahım
Sen bağışla günahlarımı Allah’ım
501
Yusuf Has Hacib ■
6510 Kulunum, Allah’ım sensin, kulun adı kuldur
Allah’ım sen bağışla Allahlık kıladur
6511 Kulunum ben, Allah’ım sensin ey gafur
*
Beni bağışla, günahlarımı geçir
6512 Yine bağışla bütün müminleri
Doğudan batıya değin ey arı
6513 Küstahım ben, küstahtan küstahlık gelir
Bağışlayansın sen, günahlarımı geçir ey bilir
6514 Miskten misk kokusu gelir
Pelidden
**
kötü koku çıkar
6515 Umduğum sensin, sensin umudum
Umudumu kesmeyeceğim senden ey umduğum
6516 Günahkâr kulunum ben, yaptığım cefa
Vefalı Allah’ım sen bana göster vefa
6517 Cefadan cefa gelir ey Allah’ım
Vefada vefadan başka bir şey göremedim
6518 Suçunu bağışla bütün müminlerin
Onlarla birlikte bağışla beni
6519 Yüz binlerce selamım ulaşsın peygambere
O iyi kılavuza, doğru yolu gösterene
6520 Onun dört arkadaşına da benden durmadan
Ulaştır ey Allah’ım binlerce selam
* Gafur: Çok bağışlayan, Allah
** Pelid: Pis kirli
|