9
İyilik Etmenin Övgüsünü ve Yararlarını Söyler
230 Eğer halkı yönetmekteyse elin
Hep iyi olsun tavrın, sözün
231 Gençlik geçer, dirilik uçar
Bu düş gibi dünyadan bedenin göçer
232 Dirilik sermayedir, getirisi iyilik
İyiliğin getirisi yiyecek, giyecek
50
■ Kutadgu Bilig
233 Dinle ne demiş kişilerin iyisi
Yürüyen, soluyan, ölümlüdür hepsi
234 Dünyada ne insanlar doğdu bak
Yaşadı bir süre yine öldü bak
235 Gerek bey, gerek kul, iyi ya da kötü
Adının izi kaldı, kendi öldü
236 Sana geldi şimdi sıra
Sen iyilik yap herkesten önce
237 Diri ölür sonra döşenir yere
İyi insanın adı kalır ölse de
238 İki türlü ad var dilde söylenir
Biri iyi, biri kötü diye dünyada kalır
239 Kötüye sövülür, iyi övülür
Kendine sor hangisi iyidir
240 Eğer iyi olursan adın övülür
Ey alçak gönüllü, kötü olursan sana çok sövülür
241 Neden Dahhak’a
*
sövüldü
Neden Feridun
**
övüldü
242 Biri iyiydi onu övdüler
Biri kötüydü ona sövdüler
243 Kötülüğü mü yeğlersin iyiliği mi
Sövülmeyi mi istersin övülmeyi mi
244 Hangisini istersen seçebilirsin
İyi kötü sonucundan yakınma yarın
245 Buna benzetir sözü deneyimli kişi
Deneyimli kişi bilir il gün işini
246 Kişi iyi adıyla gör alkış bulur
Adı kötü olan ölünce beddua bulur
* Dahhak: Zalim İran hükümdarı
** Feridun: Dahhak’ın yerine geçirilen hükümdar
51
Yusuf Has Hacib ■
247 Nice sınadım kötülük yapanı
Gidevardı, günden güne azaldı gücü
248 Ne kadar gördüm kötülerin işi
İleri gitmedi ey bilgili kişi
249 Kötülük ateştir, ateşse yakar
Yolunda geçit yok, çıkmazsa sapar
250 Bizden önce gidenlere, eğer bakarsan
Halk ya da bey, dünyayı elinde tutan
251 Bunlardan kim eriştiyse bilgiye
Onlar hakim oldu bugün dünyaya
252 Dünya beylerinden bilgiye erenler
Doğru töre kurmuş olan iyi kişiler
253 Bugün de kim iyi diye anılırsa
İyilerin başında önce onlar gelir
254 Bilgiye yakın duran büyük bey olmuş
Bilgiliyi kendisine yakın tutmuş
255 Eline aldığı işi bilip işlemiş
Bilgiyle iş görüp halkı yönetmiş
256 İli ilerlemiş, halkının varlığı artmış
Halkın varlığını kendisine kalkan yapmış
257 Adı iyi olmuş, cömertlikle nam salmış
Ölse bile adı canlı kalmış
258 Öleceğini bilerek hazırlanmış
Kitaba koyup adını bırakmış
259 Bugün kim okusa onları bilir
Onlara öykünerek iyilik yapar
260 Bilgi dünyada her şeyden üstündür
Bilgisiz denirse insana sövgüdür
261 Ne demiş işit, bilgili bir kişi
Dünyayı sınamış, yetişmiş yaşı
52
■ Kutadgu Bilig
262 Bilgisiz yer bulursa eğer başköşede
Başköşe eşik olur, eşik başköşe
263 Eğer bir bilgeye eşikte yer düşerse
Eşik başköşeden daha değerli olur
264 Yeri ister başta olsun ister eşikte
Bütün bu saygı hep bilgiliye
265 Dikkat edersen asil kişiler iki türlüdür
Biri bey, biri bilge, bunlar insanların başıdır
266 Bundan başkalarını yılkı saymalı
Dilersen bunu tut, dilersen onu
267 Sen şimdi hangisisin bana bunu aç
İkisinden biri ol, üçüncüden kaç
268 Kılıç aldı biri, halkını düzenler
Kalem aldı biri, doğru yolu bulup seçer
269 Onlardan kalageldi iyi töre
Kimin eline geçerse onu yüceltir
270 Ölüden diriye miras kalan sözdür
Kalan sözü tutmanın yaran yüzdür
271 Bilgisiz karanlıktadır bu belli
Bilgiden payını al ey karanlıktaki
272 Kişi süsü sözdür, bu söz çeşitli
Durma öv dilim iyi sözlü kişiyi
273 Türkçe bir mesel var buna benzer
Onu söylüyorum işte, şunu yansıtır
274 Aklın süsü dildir, dilin süsü söz
Kişinin süsü yüzdür, yüzün süsü göz
275 İnsan dille söyler sözünü
İyi söz ağartır söyleyenin yüzünü
276 Bakarsan görürsün şimdi bu Türk beyleri
Dünya beylerinin en iyileri
53
Yusuf Has Hacib ■
277 Bu Türk beylerinden adı belli
Tonga Alp Er’dir kutu belli
278 Yüksektir bilgisi, çoktur erdemi
Akıllı, bilgili, halkın seçkini
279 Ne seçkin ne yüce ne yiğit eren
Dünyada tetik durup bu cihana hükmeden
280 İranlılar Efrasiyab
*
der ona
Bu Efrasiyab iller aldı akınlarla
281 Erdem, akıl ve bilgi gerekli
Dünyayı tutmak için uzatana elini
282 İranlılar kitaba yazmış bunu
Yazılmasaydı kim bilirdi onu
283 Ne iyi demiş cesur, yiğit er
Yiğitler sıkı düğümleri çözer
284 Cihanı elde tutmak için bin erdem gerek
Eşeği alt etmek için aslan olmak gerek
285 Dünyaya hakim olana erdem gerek bin tümen
Bununla tutulur il gün, dağılır duman
286 Kılıç vurur, biçer düşmanın boynunu
Töredir düzelten ilini, halkını
Dostları ilə paylaş: |