10
Bilgi ve Aklın Erdemini, Yararını Söyler
287 Ey büyük bilge, dileğim söyleşmek
Bilgi ve akıldan söz etmek
288 Akıl karanlık gecede meşale gibidir
Bilgi seni aydınlatan ışıktır
289 İnsan akılla değer bulur, yücelir
Bu ikisiyle saygınlık kazanır
* Efrasiyab: İranlıların Alp Er Tonga’ya verdikleri isim
54
■ Kutadgu Bilig
290 Buna inanmazsan gör Nuşinrevan’ı
*
Akıl gözüyle aydınlattı cihanı
291 Yasayı doğru yürüttü, zenginleşti halkı
İyi zamanda adını iyi kıldı
292 Duydum şöyle bir bilgili sözü
Dedi: Cehennemlikti, kurtuldu özü
293 Küçük oğlana bak, akıl ulaşacaktır ona
Yaşı yetmeyince yürümez kalem
294 Akıllı insan da yaşlanır, bunar
Akıl gidince kalem de susar
295 Bir deli birini vurup öldürse bile
Ölüm yok ona, hem verilmez ceza
296 Neden dersen, o akılsızdır
Akılsız kişiler boşlukta durur
297 Bu değer ve saygı akla verilir
Akılsız kişi bir avuç çamur gibidir
298 Dikkat edersen çok yerinde söylenmiş şu söz
Akılsız, bilgisiz kendini yükseltemez
299 Dikkat edersen herkes üstüne bir şeyler giyer
Akıllı, bilgili bak kendi değerlidir
300 İnsan akılla bulsa bulsa soyluluk bulur
Bilgiyle insan yapsa yapsa beylik yapar
301 Kimde akıl varsa o asıl olur
Kimde bilgi varsa o beylik bulur
302 Yağız yere insanoğlu elini değdirdi
Bilgiyle her şeye gücü yetti
303 Kişi akılla insan adını alır
Bilgiyle beyler il işini düzenler
* Nuşinrevan: Adaletiyle tanınan Sasani hükümdarı
55
Yusuf Has Hacib ■
304 Yüz binlerce erdem var övgüye değer
Akılla yapıldığı için övülürler
305 Aklın azını azımsama, yararı çok
Bilginin azını azımsama, değeri çok
306 Şu dört şeyin azını az görme
Büyükler söylemiş bak bunu dinle
307 Bu dördün biri ateş, düşman birisi
Üçüncüsü hastalık, canın tuzağı
308 Bunların sonuncusu da bilgidir
Bu dört şeyi ucuz tutma, değeri yüksektir
309 Bunların her birinin yararı, zararı çoktur
Kimi borç, kimi alacak gibidir
310 Bilgi kimya gibi nesneyi tutar
Akıl ordusu bu nesnede durur
311 Miskle bilgi birbirine benzer
Bunları tutup gizlemek olmaz
312 Miski gizlesen kokusundan belli olur
Bilgiyi gizlesen dilin ayarından belli olur
313 Bilgi beyliktir yoksul bırakmaz
Hırsızın eli onu alamaz
314 Köstektir kişiye bilgi ve akıl
Köstekli kişi yararsız şeylere pek yanaşmaz
315 Sevdiği atını insan köstekli tutar
Gerekli atını gözetimde tutar
316 Köstekli kaçamaz, gereğince yürür
Bukağılı uzaklaşamaz, istediğin kadar gider
317 Akıl sana yeminli bir arkadaştır
Bilgi sana içten bir kardeştir
318 Bilgisize bildiği, yaptığı düşmandır
Başka düşmanı olmasa da bu ikisi yeter
56
■ Kutadgu Bilig
319 Buna benzer bir Türkçe mesel var
Oku bunu sen, gönlüne al
320 Akıllı kişinin eşi yine aklı
Bilgisiz kişinin sövgüdür adı
321 Bilgiye bilgisi olur giysi, aş
Bilgisizin hâli kötü arkadaş
322 Akıllı kişi öfkeyi kendinden uzaklaştırır
Bilgili bey öfkelenmez, iyi ad alır
323 Bu ikisi ile işe yaklaşma
Eğer yaklaşırsan geçer yaşamın boşa
324 Pişman olur öfkeyle iş yapan
Yanılır öfkeyle kalkan insan
325 İyi tavırla ılımlı olmak gerek
Ay gün de doğsa beyin uyumlu olması gerek
326 İyi huylu olmalı bey, hem alçak gönüllü
Akıllı olmalı hem de bilgili
327 Akıl gerek seçmeye kişiyi
Bilgi gerek yapmaya işini
328 Yararlılıyı, yararsızı dikkatle görüp
Gerekliyi, gereksizi tam sorup
329 Ayırt eder, eler, seçebilirse
Her işinde gözünü keskin tutarsa
330 Böylece tam ve sağlam olur işi
Bilgili kişiler pişmiş yer aşı
331 Dileğine erer böyle bir kişi
Her iki dünyada ilerler işi
332 Kızgınlık ve öfke insan için ne kötüdür
Bu ikisi yüzünden insan eziyet çeker
333 İşit, büyük bilge ne diyor
Ey iyi insan, işini bu söze göre gör
57
Yusuf Has Hacib ■
334 Kızarsa insan bilgisizce davranır
Öfkelenirse akılsız kalır
335 Kızgınlık bilgiyi alır götürür
Öfke iyi huyluyu da kabalaştırır
336 Dinle ne der bilgili kişi
Bilgili sözü, sevgili can gibi
337 Şu birkaç şey kişiye zarar
Bunu bilen insan kendini kollar
338 Bunlardan biri bu dil yalanı
Bir başkası da sözün kayganı
339 Üçüncüsü içkiyi sevmektir
Yaşamla ilgiyi kesmektir
340 Bir başkası da inatçı olmaktır
İnatçı tavırla sevinçsiz kalmaktır
341 Kabalık ne istenmez şeydir
Böylesi insanın evini dumana boğar
342 Öfkelidir, dilini tutamaz diğeri
İncitir insanı açınca dilini
343 Bu birkaç şey bulunursa bir insanda
Ondan uzaklaşır mutluluk da
344 Talih ona gülmez, başıboş gezinir
Kötü tavrını da birlikte gezdirir
345 Yürü, iyilik yap ey iyi kişi
İyilik olur hep iyinin işi
346 Ne der işit şimdi alçak gönüllü kişi
Sınayıp yükselerek eline almış il işini
347 Kocamaz bu iyi insan nice yaşlansa
Kötülük giderilmez nice uğraşılsa da
348 Yaşı kısadır kötünün, pişmanlıkla ulaşır
Uzun ömürlüdür iyi, pişman olmadan yaşar
58
■ Kutadgu Bilig
349 İyi insan her gün bir dileğine ulaşır
Kötünün sıkıntısı her gün bin kat artar
Dostları ilə paylaş: |