69
Odgurmış’ın Ögdülmiş’e Geldiğini Söyler
5031 Kalkıp geldi evinden Odgurmış
Bekleyip karşıladı onu Ögdülmiş
5032 Selamlaşıp el sıkıştılar
Bu iki temiz kalpli insan eve girdiler
5033 Ögdülmiş aş, içecek çıkardı, onu ağırladı
Hakana haber vermeye birini yolladı
5034 İşitti hakan hemen cevap verdi
Çağırdı onları, yakınlık gösterdi
70
Hakan Kün-Toğdı’nın Odgurmış’la Görüştüğünü Söyler
5035 İkisi de kalkıp hakana gitti
Görüp kalktı hakan, yürüdü, karşıladı
5036 Görünce onu hakan selam verdi
Karşılık verdi zahit, selama durdu
5037 Hakan el sıkıştı zahide
Konuştu hakan sevine güle
5038 Ona kendine yakın bir yer gösterdi
İçtenlik ve saygıyla onu ağırladı
5039 Dedi: Ey Odgurmış, çok emek çektin
Buraya yürüyerek gelmişsin
395
Yusuf Has Hacib ■
-Odgurmış’ın hakana cevabı-
5040 Cevap verdi Odgurmış, dedi ki: Gözüm
Seni görünce emeği unuttu özüm
5041 Kendim isteyip geldim sana
Nasıl emek olur ey hakan bana
5042 Kişi öz dileği için yürürse varıp
Ulaşır hemen dileğine, yolda kalmaz yorulup
5043 Ne der işit Böke yabgusu
Aklıyla yayılmiş dünyaya ünü
5044 Gönlün arzuladığı uzak yer yakın olur
İnsan dileğini kendisi için hazırlanmış bulur
5045 Gönlüyle yola çıkarsa kişi arzulayıp
Ulaşır arzusuna hemen yakınlaşıp
5046 Gönülsüz nereye doğru atılsa ayak
O yer nice yakın olsa da olur uzak
5047 Yaya yürüyen insana bu zahmet olur
Gönülle yürüyünce zahmet gider
5048 Gönlümle geldim sana ey hakan
Neden zahmet olsun ey bilgisi yeterli insan
5049 Gönül kimi severse, dilerse bakın
Nice uzak yer olsa da olur yakın
-Hakanın Odgurmış’a sorusu-
5050 Hakan dedi: Her şeyden önce sana
Soracak bir sorum var, onu açıkla bana
5051 Sen şimdi gönlünle geldin bana
Velakin ey yiğit, nasıl oldu bu iş böyle
5052 Bilirsin selamın erdemi çok ulu
Önce selam veren açar bu yolu
396 ■ Kutadgu Bilig
5053 Beni gördüğünde selam vermedin
Bu erdemin sevabını neden istemedin
-Odgurmış’ın hakana cevabı-
5054 Cevap verdi Odgurmış, dedi: Selamı
Bilerek önce vermedim, sana saygımdan
5055 Selamdır insana selametin yolu
Selam veren atar bunun temelini
5056 Selam kişiye verir eminlik ve aman
Verilen selamdan ötürü emin olur can
5057 Buna benzer geldi şimdi şu söz
İşit bunu sen ey gönlü düz
5058 Aman verir insana selam veren
Selamet bulur selamı alan
5059 Selam selamettir kişi şerrine
Selametlik alır cevap veren selama
5060 Büyükler vermeli küçüge selamı
Tamamlamak için verilir karşılığı
5061 Küçük tutar ve uygularsa ulular sözünü
Selametle yaşar, kurtulur özü
5062 Küçük emin olmalı ulunun şerrinden
Selamet bulmalı umup hayrından
5063 Benden hakana nasıl gelir şer
Küçüğüm ben, küçügün ne zararı var
5064 Hakanın eli bütün halka uzanır
Düğümlenirse yüzü ne isterse yapar
5065 Dikkat et, halk beye vermez selam
Bunun manası için ey bilgisi tam
5066 Beni önce sen hizmetine istedin
Yanına çağırdın, çok arzuladın
397
Yusuf Has Hacib ■
5067 Bunu istemedim ben, sözünü dinlemedim
Bu aldatıcı dünyaya inanmıyorum
5068 Şimdi ziyaret için çağırdın
Bu gece ben bundan geldim
5069 Yine de çekiniyordum senden
Selamınla aman buldum ben
5070 Yine önceki söylediğine dönecek diye
Korkuyordum, çekiniyordum senden
5071 Tamamıyla inandım şimdi sana gerçekten
Bana ancak iyilik gelebilir senden
-Hakanın Odgurmış’a cevabı-
5072 Hakan bir bey için en kötüsü
Söylediğinden dönmektir dedi
5073 Ululuk görmesin o eli halkın üstünde olan
Dönerse verdiği sözünden
5074 Dünyaya egemen olmasın o kişi
Dili yalancıysa ve tavrı öfkeli
5075 O bey nasıl olur halka ulu
Dili yalan söyler, bak eli kuru
5076 Bundan daha iyisini bilge söylemiş
Sözünden dönenden kut kaçar demiş
5077 İnsanin kötüsü yalancı olandır
Kötünün kötüsü sözünden cayandır
5078 Ne güzel söylemiş doğru sözlü insan
Doğru sözlü insanın ödülünü Allah versin
5079 Sözü doğru olmalı beyin, sözünden caymamalı
Sözünden dönene erkek dememeli
5080 Söylediği sözden dönmez erkek olan
Sözünden döneni sen dişi san
398 ■ Kutadgu Bilig
-Odgurmış’ın hakana cevabı-
5081 Cevap verdi Odgurmış, dedi: Hakan
Bu iyi davranışlar için aracı oldu
5082 Tann artırıversin hakan senin
Bu iyi tavırlarla davranışlarını
5083 Halk içinde seçkindir, bu beylerin özü
Özü gibi seçkin olmalı tavırları, sözü
5084 Bilgili bilgi verdi ve şöyle dedi
Bey iyi ve dürüst olursa zenginleşir halkı
5085 Ne der işit ak saçlı er
Görmüş, geçirmiş, uzun yaşlı er
5086 Ey dünyayı elinde tutan, tavrını doğru tut
Geldiği gibi yine gider kut
5087 Çaba göster bırakmak için iyi bir ad
Vefa göstermez kut, seni kılar yad
5088 Kötülük yapma sen ey eli halka uzanan
Hep iyilikle olsun tavrın, sözün
5089 Bu beylik, ululuk yüz çevirir sana
Ey yiğit, yalnızca iyilik yüz çevirmez sana
5090 Bugün iyilik kazan, halkın yükünü yüklen
Yarın iyilik gelir bundan, geçip gider zaman
5091 Tipi, yeli gibidir bu dirilik günü
Güvenilmez kut bir gün bırakır seni
-Hakanın Odgurmış’a cevabı-
5092 Hakan dedi: Ey büyük bilge, dinle
Dileğim iyilik yolunu göstermen bana
5093 Seni bunca ısrarla arar olduğum
Buydu dileğim benim ey gönlümü doyuran
399
Yusuf Has Hacib ■
5094 Bana öğüt ve görüşlerini söyle
Böylece belki ulaşır elim iyiliğe
5095 Etrafımda birçok insan var, boğaz ağırlığı
İçlerinde doğru dürüst, içten bağlı olan yok ey açık elli
5096 Bu beyler bütün arzu ve dileklerini bulurlar
Ama gönüllerine sığacak bir yardımcı bulamazlar
5097 Kapıda çok insan dolaşır durur
Yararlı olan yok bana ey bilir
5098 Ey aşık elli buna benzeyen şu beyti
Anlamak istersen bunu oku
5099 Dolaşan çoktur insanım diye
Arasan yararlı olanı hani
5100 Yapar bir kişi bin kişinin işini
Binlerce insan toplansa yapamaz onu
***
5101 Yine dedi hakan, ey Odgurmış
Allah’ın fazlını kendinde toplamış
5102 Adına yaraşır biçimdedir bütün tavırların
Allah sana dileklerinin tümünü ve kut versin
5103 Allah’ın sana verdiklerinden bana da ver payımı
Dirilsin gönlüm, nefsim olsun olü
-Odgurmış’ın hakana cevabı-
5104 Cevap verdi Odgurmış, ey bey dedi
Dişimi görüyorsun sen insanlann övdüğü gibi
5105 Eğer bilseydin içimi ey kudretli
Bugün bin sövgüyle sürerdin beni
5106 Bana verildiğinden beri bu zahit adı
Bu adım bana oldu ibadet yıkıcı
400 ■ Kutadgu Bilig
5107 Beni batıran bak bu adımdır
Bu adım için nefis bana bey olur
5108 Dükkanı gök bezedim insanlar görsün diye
Yarar yok dükkanda satış olmayınca
5109 Dışına bakma sen ey hakan kişinin
Kişinin içini gör, gizli işlerini
5110 Nice güzel görünse de kavunun dış yüzü
Kokusu, biçimi ya da rengi
5111 İçinde tadı olmazsa o kavunun
Onu dışarı atmak gerekir ey çevik insan
5112 Ne der işit şimdi uyanık gönüllü
İçini beze, dışını sırlayıp boyama
5113 Her nesneyi yükselten şey içten gelir
İçi olmazsa dışı yaramaz, kalır
-Hakanın Odgurmış’a cevabı-
5114 Cevap verdi hakan, dedi: Ey süzülmüş insan
İçin de dışın da her bakımdan düzgün
5115 Özün yükünü hafifletti bu dünyayı koyup
Yakalandım ben ona şimdi ağır yük yüklenip
5116 Bu dünya işi meşgul kıldı beni
Allah’a tapınmaya elim değmez hani
5117 Bana bir öğüt ver, onu tutsun özüm
Kut getirsin sözün, tümüyle arınsın özüm
-Ögdülmiş’in hakana cevabı-
5118 Cevap verdi Odgurmış, dedi: Beyler
Bütün iyiliklere iyilikle erer
5119 Allah kulları içinde benden kötü
Kimse olamaz ey bilgi ırmağı
401
Yusuf Has Hacib ■
5120 Benden daha kötü bir Allah kulunu
Eğer sorarsan ey hakan o benim yine
5121 Nasıl yararı olur sözlerimin
Yararı olur mu ki söyleyeyim
5122 Yine ben Allah’ımdan umut kesmedim
Günahlarımı bağışlayandır o bir Allah’ım
5123 Ne der işit günahkâr kulu
Günahlarını bilip özrünü diler dili
5124 Günahkar, cefalı kulunum senin
İyice bakarsan ben tümüyle günahım
5125 Senden başka yok sığındığım Allah’ım
Günahkarım, bağışla, destekle kulunu
-Hakanın Odgurmış’a cevabı-
5126 Cevap verdi hakan, dedi: Ey uyanmış
Güzel bedenin güzel tavırla süslenmiş
5127 Kendini daha kötü bildiğin için
Halk içinde ister istemez iyi oluyorsun
5128 Gönlünü, dilini arıttı özün
Bana bir ögüt ver, yararlı olsun sözün
5129 Ey iyi tavırlı, her işi doğru olan insan
Bana içten bir öğüt ver
5130 Allah bütün iyilikleri vermiş sana
Bu iyilik yolunu sen aç bana
5131 Ey iyi kişi ögüt ver bana
Cevabını verir Allah yarın sana
Dostları ilə paylaş: |