Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

GLOSSARIY 
Chastotali lug‘at - so‘zshakllariga qarab emas, balki ularning qo‘llanish (eng 
yuqori ko‘rsatkichli so‘zshaklidan kamayish tartibida) chastotasi berilishiga 
asoslangan chastotali lug‘at. 
Alfavit-chastotali lug‘at – so‘zshakllarining alifbo tartibida berilishiga 
asoslangan alfavitli-chastotali lug‘at. 
Ters lug‘at – so‘zlarni teskari o‘qilishidan hosil bo‘lgan lug‘at. 
Koefitsiyent 
– biror matematik ifodaning o‘zgarmas yoki ma’lum 
ko‘paytiruvchisi. 
Konkordans – so‘zshakllarining alifbo tartibida hamda matnda qo‘llanish o‘rni 
bilan berilgan lug‘at shakli. 
 
Mavzu 
bo‘yicha 
tayanch 
tushunchalar: 
til 
o‘rgatish jarayonini 
kompyuterlashtirish, 
lingvistik 
avtomat, 
statistik 
tadqiqotlar, 
kompyuter 
leksikografiyasi, tezaurus, chastotali lug‘at, alfavit-chastotali lug‘at, ters lug‘at, 
koefitsiyent, konkordans. 
 
Muhokama uchun savollar. 
1. Qozoq tilshunosligida kompyuter lingvistikasi bilan shug‘ullangan olimlardan 
kimlarni bilasiz? 
2. S.Muhammedovaning qanday asarlarini bilasiz? 
3. Yozuvchi A.Qahhorning lug‘atini tuzgan olim haqida gapiring. 
4. Gazeta-publitsistik matnlari ustida miqdoriy (statistik) metod asosida 
kuzatishlar olib brogan olim haqida nimalar bilasiz? 
Topshiriqlar.
29
Имяминова С.Ш. Ҳозирги ўзбек тилида бўғин ҳосил бўлишининг лингвистик ва статистик тадқиқи: Фил. фан. 
ном. дис…автореф. - Тошкент, 2009. Б.28. 
30
Каримов С., Қаршиев А., Исроилова Г. А.Қаҳҳор асарлари тилининг луғати. Частотали луғат, терс луғат, 
алфавитли луғат. - Тошкент, 2007. 
31
Муҳаммедова С. Ҳаракат феъллари асосида компьютер дастурлари учун лингвистик таъмин яратиш. Методик 
қўлланма. - Тошкент, 2006. –Б.80. 

---

16 
So‘l ustundagi har bir atamaga o‘ng ustundan mos ta’rif tanlang: 
Chastotali lug‘at -
so‘zshakllarining alifbo tartibida berilishiga 
asoslangan alfavitli-chastotali lug‘at
Alfavit-chastotali lug‘at - 
so‘zshakllariga qarab emas, balki ularning 
qo‘llanish 
(eng 
yuqori 
ko‘rsatkichli 
so‘zshaklidan kamayish tartibida) chastotasi 
berilishiga asoslangan chastotali lug‘at
Ters lug‘at - 
so‘zshakllarining alifbo tartibida hamda matnda 
qo‘llanish o‘rni bilan berilgan lug‘at shakli
Konkordans - 
so‘zlarni teskari o‘qilishidan hosil bo‘lgan lug‘at