Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

Diz’yunksiya amali - rad etmaydigan ma’noda ishlatiladigan yoki // yohud / /yo 
mantiqiy amalidir. 
Impilikasiya amali - x va y mulohazalar impilikasiyasi deb faqat x chin va y 
yolg‘on bo‘lgandagina yolg‘on bo‘lib, qolgan hollarda chin bo‘lgan mulohaza 
amaliga aytiladi.
Ekvivalent amali - murakkab mulohaza x 
y lar chin, yoki x va y lar yolg‘on 
bo‘lsa, boshqa hollarda bu amal yolg‘on bo‘ladi.
Sheffer amali - faqat x va y mulohazalar chin bo‘lgandagina x | y murakkab 
mulohaza yolg‘ondir. 
Mavzu bo‘yicha tayanch tushunchalar: mantiqiy amallar, matematik mantiq, 
“emas”, “yoki”, “va”, “agar”, “bo‘lsa”, “u holda”,“shunda va faqat shundagina”, 
“qachon” kabi so‘zlar (bog‘lovchilar), inkor amali, x mulohaza, kon'yunksiya amali, 
“va” bog‘lovchisi, x va y mulohazalar, diz’yunksiya amali, impilikasiya amali, 
ekvivalent amali, Sheffer amali. 
 
Muhokama uchun savollar. 
1. Mantiqiy amallar va ularning turlarini izohlang. 
2. Kon’yunksiya amali va uning chinlik amalini izohlang. 
3. Diz’yunksiya amali va uning chinlik amalini izohlang. 
4. Implikatsiya amali va uning chinlik amalini izohlang. 
6. Ekvivalentlik amali va uning chinlik amalini izohlang. 

---

25 
 
 
 
Topshiriqlar. 
1-mashq. Namuna: Otaning akasi yoki ukasi =amaki (diz’yun) 
Katta amaki va kichik amaki = amaki (kon’yun) 
Otaning opasi yoki singlisi=amma (diz’yun) 
Katta amma va kichik amma=amma (kon’yun) 
Quyidagi so‘zlarning kon’yuksiya amalida ifodalang. 
farzand, aka, uka, daraxt, gul, meva. 
2-mashq. Quyidagi so‘zlarning diz’yunksiya amalida ifodalang. 
farzand, aka, uka, daraxt, gul, meva. 
 
3-mashq. Tanlanma matndan slenglarga misollar toping. Tahlil natijalarini quyidagi 
jadvalga joylashtiring: