Mövzu İqtisad elmi yaranana qədərki iqtisadi fikirlər
Yüklə 1,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Möhtəkirlik — əhaliyə lazım olan
məhsulların ucuz qiymətə alınıb saxlandıqdan sonra baha qiymətə satılması, eləcə də ərzaq məhsullarını satmayıb bazarda qıtlıq yaratmaq, sonra isə baha qiymətə satmaq. Hədislərə əsasən, möhtəkir camaatdan gizlətdiyi malı sonra sədəqə versə belə, Allah qəbul etməz və onu bağışlamaz. Nəhcül-bəlağədə İmam Əlinin Malik Əştərə yazdığı məktubda deyilir: "Bütün bunlarla yanaşı bil ki, onların çoxu – tacirlər və sənətkarlar – alverdə həddindən artıq amansızdırlar və xoşagəlməz xəsislikləri var. Onlar daha çox xeyir götürmək məqsədilə möhtəkirlik edər və onlara öz istədikləri kimi baha qiymət qoyarlar. Bu da xalq kütləsi üçün zərərli, rəhbərlər üçünsə eyb və rüsvayçılıqdır. Buna görə, möhtəkirliyin qarşısını al, çünki Allahın Rəsulu (s) onu qadağan etmişdir". İslam peyğəmbərindən nəql olunan hədislərdən aydın olur ki, möhtəkirliyi yalnız xəyanətkarlar və günahkarlar edə bilərlər. İslam real dəyər yaratmayan bütün əməliyyatları qadağan edir. Birjalardakı fyuçers əməliyyatları real əmtəə mübadiləsini deyil, əmtəəyə olan alqı-satqı hüququnun alınıb-satılmasını nəzərdə tutur. Fyuçers müqaviləsinin iştirakçılarının əsas məqsədi ilkin razılaşma və faktiki göndəriş müddətləri arasındakı dövrdə baş verən qiymət dəyişikliklərindən faydalanmaqdır. Məsələn, birjada bir kiloqramının qiyməti 10$ olan 1000t miqdarında hələ istehsal edilməmiş (yetişməmiş) qarğıdalının satışı ilə bağlı müqavilə bağlanır. Müqaviləyə əsasən bir ildən sonra qeyd edilən miqdarda qarğıdalı alıcısına təhvil verilməlidir. Müqavilənin alıcısı da bir ildən sonra qarğıdalının alış müqaviləsini daha baha qiymətə satmaq və bu mübadiləsən gəlir əldə etmək istəyir. Bu halda real əmtəə deyil, yalnız onun müqaviləsi alınıb satılır. Hz. Peyğəmbər (s.ə.s.) xurmanın meyvəsi tam yetişənə qədər, torpaqdan çıxan məhsulun isə dənəsi ağarıb təbii fəlakətdən təhlükəsiz vəziyyətə gələnə qədər satışını qadağan etmişdir. İslam maliyyə sisteminin özünəməxsus cəhəti onun faizə olan baxışıdır. Yüklə 1,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|