4-ma’ruza o‘quv dasturlari va dars ishlari reja

Dasturdagi asosiy va qo'shimcha materiallar. O'rta maktabda
tipik elementlar, ularning tipik birikmalari va ular orasidagi tipik
munosabatlar o'rganiladi. Kichik davrlar va asosiy gruppachalar
elementlarining xossalari o'rganilishidagi qonuniyatlar asosiy materialdir,
katta davrlar va qo'shimcha gruppachalardagi elementlar xossalarining
o'zgarish qonuniyatlari esa qo'shimcha material hisoblanadi.
Asosiy material sifatida atom va molekula (elektron, proton, atom
yadrosi, ion, valent elektron), elektrolitik dissoziaziya, almashinish va
neytrallanish reaksiyasi, elektroliz, sul'fat kislota, selitra, kaliy xlorid,
ammiak va boshqalar qaraladi.
Kimyo kursidagi asosiy materialning hajmini juda aniq belgilash
zarurati qo'shimcha materialning ahamiyatini zarracha ham kamsitmaydi.
Kimyoni yaxshi o'zlashtirishda qo'shimcha material katta rol' o'ynaydi.

---

O'quvchilar uchun asosiy material qat'iyan majburiydir va uni o'quvchi
yaxshi o'zlashtirishi kerak. Qo'shimcha material o'quvchi uchun majburiy
emas, o'quvchilar bu material to'g'risida eng umumiy tushunchaga ega
bo'lishlari kerak.
Dasturda ko'rsatilgan umumdavlat bilimlar va o'quvchi uchun
uning minimumi, shuningdek kimyodan o'tqaziladigan laboratoriya
ishlari va amaliy ishlar ro'yxati xuddi boshqa fanlardagiday qat'iyan
majburiydir va u tegishli tashkilotlar tomonidan vaqti-vaqtida tekshiriladi.
Dasturlar 1921-1949 yillarda 7-10 sinflar uchun yagona bo'lgan. 1949-
1950 yillardan boshlab 7-sinf hamda 8-10 sinf uchun aloxida yozilgan,
bunda 7-sinfda kirish qismi, qolgan sinflarda asosiy kimyo bilimlari
berilgan. 1949-50 o'quv yiligacha bo'lgan dastur va shu yildan boshlab
ishlatiladigan dasturdagi mavzular quyidagicha berilgan:
1949-50 o'quv yiligacha bo'lgan
dastur
1949-50 o'quv yilidan boshlab
ishlatiladigan dastur
M A V Z U L A R
1. Modda va ularning o'zgarishi
1. Modda va ularning o’zgarishi.
Moddaning molekulyar tuzilishi.
2. Suv
2. Kimyoviy reaksiyalar. Atomlar
3. Kislorod va vodorod
3. Kislorod. Havo
4. Element to'g'risida tushuncha
4. Vodorod
5. Moddalar massasining saqlanish
qonuni. Havo
5. Asosiy kimyoviy qonunlar.
Valentlik
6. Tarkibning doimiylik qonuni
6. Suv va eritmalar
7. Atom-molekulyar ta'limot
7. Eng muxim kislotalar, asoslar va
tuzlar
8. Oksidlanish va qaytarilish
8. Uglerod, yonish
9. Oksidlar, asoslar, kislotalar va
tuzlar
9. Temir va boshqa metallar
Kimiyoning asosiy kursi dasturi esa o'rta maktabning yuqori VIII –
X sinflari uchun quyidagicha:
1949-50 o'quv yiligacha bo'lgan
dastur
1949-50 o'quv yilidan boshlab
ishlatiladigan dastur

---