149
İYİRMİ YEDDİNCİ DƏRS
KONFUSİON AYİNİ
KÖKLƏRİ
İyirmi beşinci dərsin başlanğıcında qeyd etdiyimiz kimi, buddizm, konfusion və
taoizm Çin əhalisinin ən mühüm və geniş yayılmış dini inanclarından hesab olunur.
Bu üç din arasında konfusion digər iki dinlə müqayisədə daha çox nüfuz qazana
bilmişdir. Bu din Maonun kommunist hökumətindən əvvəlki vaxtlara qədər Çinin
hakim dini hesab olunurdu və onun vəfatından sonra da öz nüfuzunu və geniş arealını
qoruyub saxlaya bilmişdir. Bu ayinin buddizm qarşısında üstünlüyünün səbəbi
buddizmin Hindistandan Çinə nüfuz etdiyi halda Konfusionun yerli və milli din
sayılmasındadır. Konfusionun taoizmə bu ayinin tərkidünyalıq və asketik həyat
tərzinə meyilli olan taoizmdən fərqli olaraq insanlara və cəmiyyətə müsbət
yanaşmasına görə qələbə çalıb üstünlük əldə etmişdir. Bu ayində hər bir şəxs öz
cəmiyyətini puçluq və fəsad girdabında görməsinə baxmayaraq, nəinki onu tərk
etmir, hətta islah etmək üçün hərəkətə keçir və insanlara yol göstərir. Konfusion əsas
e'tibarı ilə ictimai islahatlara çalışır. Onu əvəz edə biləcək ideoloji və əxlaqi prinsip
irəli sürmür; əksinə insanların ən'ənəvi e'tiqadı üzərində dayanır. Bu amil
konfusionun taoizm qarşısında üstünlük qazanmasının əsas səbəbi olmuşdur.
Konfusion tə'limləri Çin cəmiyyəti və insanlarının mədəniyyət, inanc və qanuni
prinsiplərinin əsas mahiyyətinin inanclarını təşkil edir.
Dostları ilə paylaş: