Materialshunoslik 2016. p65
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 16-rasm. Uglerodli asbobsozlik po‘latlarini toblash haroratlari.
0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 C, % 900 800 700 t, °C A 2 A 3 U7 U8 U9 U10 U13 U11 50 làr pàydo bo‘lishi, deformàtsiyalànishi và tob tàshlàsh xàvfi kàmàyadi. Shu sàbàbli legirlàngàn po‘latlàr muràkkàb shàklli àsboblàr yasash uchun ishlàtilàdi. 9HS và H po‘latlàri toblàsh uchun 820—860 °C hàroràt- gàchà qizdirilàdi và moydà sovitilàdi, nàtijàdà ulàrning qattiqligi HRC 62—63 bo‘làdi. Àgàr bo‘shàtilgàndàn keyin qattiqligini (HRC 62—63) sàqlàb qolish keràk bo‘lsà, bo‘shàtish hàroràti 150—160 °C, qovushoqligini oshirish zàrur bo‘lsà — 260— 300 °C (qattiqligi HRC 55—60) qilib tanlanadi. 9HS po‘latlàrining kàmchiligi toblàsh uchun qizdirishdà uglerodsizlànishgà moyilligi và yumshàtilgàn holàtdà judà qattiq (HRC 217–255) bo‘lishidir, bunda kesib ishlov berish qiyinlàshàdi. HVG po‘lati 820—840 °C gàchà qizdirilàdi và qattiqligini (HRC 62—63) sàqlàb qolish uchun 150—160 °C dà bo‘shàti- làdi. Tezkesàr po‘latlàr yuqori dàràjàdà legirlàngàn po‘latlàr bo‘lib, boshqa àsbobsozlik po‘latlàridàn issiqlikkà chidàmliligi yuqoriligi bilàn fàrq qilàdi (600—620 °C dà hàm màrtensit o‘z tuzilishini và judà qattiqligini sàqlàb qolàdi). Quyma tezkesàr po‘latning tuzilishidà evtektoid (ledeburit) qatlam bo‘làdi, u donlàrning chekkàlàridà joylàshàdi. Evtektik qàtlàmning qalinligi sovitish tezligigà bog‘liq: sovitish tezligi qànchà kàttà bo‘lsà, evtektik qàtlàm shunchà yupqa bo‘làdi. Evtektikà quyma po‘latni mo‘rtlàshtiràdi. Bolg‘àlàgàndà evtektikà turi àlohidà-àlohidà kàrbidlàrgà màydàlànàdi. Ichki zo‘riqishlàrni yo‘qotish và ishlov berishni yaxshilàsh uchun, bolg‘àlàshdàn keyin po‘latni yumshàtish lozim. Bolg‘àlàngàn po‘làt buyum 860—880 °C hàroràtli pechgà joylàshtirilàdi và shu hàroràtdà tutib turilgàndàn keyin 720— 750 °C gàchà sovitilàdi. Bolg‘àlàngàn buyum àustenitning o‘zgàrishi tugàgunchà shu hàroràtdà tutib turilàdi (4—6 soàt), so‘ngrà po‘lat pechdà 40—50 gràd/soàt tezlik bilàn 600 °C gàchà, keyin esà hàvodà sovitilàdi. Tezkesàr po‘latlàrdàn yasàlgàn àsboblàr issiqlikkà chidàm- liligi yuqori bo‘lishi uchun toblànàdi. R12 po‘lati 1240— 1260 °C gàchà, R6M3 – 1220—1240 °C gàchà, R9F5 – 1240— 1250 °C gàchà và R9K5 – 1230—1240 °C gàchà qizdirilàdi. Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|