O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
2-guruh uchun tarqatma material
Yüklə 1,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
219 2-guruh uchun tarqatma material Stress haqida tushuncha, uning ijobiy va salbiy oqibatlari Bizning hayotimizda sodir bo’lib turadagian ixtiloflarning ko’plari ko’pincha qo’shimcha asab tarangliklariga olib keladi, stressli vaziyatlarga, stresslarni boshqarish zarurligiga sabab bo’ladi. Stress – degan tushuncha texnika sohasidan o’zlashtirib olingan bo’lib, u yerda turli jismlar va qurilmalarning zaruriy yuklanishiga qarshi tura olish qobiliyatini bildiradi. Har qanday qurilma mustahkamlik chegarasiga ega bo’lib, bu chegaradan oshib ketish uning buzilishiga olib keladi. Stress tushunchasini ijtimoiy psixologiya sohasiga ko’chirish o’ziga shaxs holatining bir qator turlarini qamrab oladiki, ularni voqyealarning ko’poigi keltirib chiqaradi, Bular mag’lubiyat yoki g’alabadan ijodiy kechinmalar va shubhalargacha bo’lgan voqyealardir. Ayrim mutaxassislarning hisoblashicha, stress – bu dunyodagi shunday bir bosimki, u hissiy diskomfort (komfortning tanqisligi). Holatiga olib keladi. Boshqalarning fikricha, hissiy diskomfort – bu stressdir, uni bosim yoki stresslar deb ataladigan shartlar keltirib chiqaradi. Umuman olganda, stress tez-tez uchrab turadigan hodisadir. Unchalik ahamiyatga ega bo’lmagan stresslar muqarrar va zararsiz bo’lib, haddan tashqari ortib ketgan stress esa shaxs uchun ham, korxona va tashkilotlar uchun ham qiyinchiliklar, qo’yilgan maqsadlarni qo’lga kiritishda muammolar keltirib chiqaradi. Stress deganda biz insonning atrofdagi stimullarga yoki stresslarga jismoniy, kimyoviy va psxologik reasiyalari majmuni tushunamiz. Bunda atrof- muhitdagi kuchlar insonning fiziologik va psixologik funksiyalarini muvozanatdan chiqaradi. Stress holatini jismoniy, psixologik omillar majmui, ya’ni stressorlar keltirib chiqaradi. Hayotimizda stresslar bo’lib turishi tufayli ularni boshqarishni, ular keltirish mumkin bo’lgan zararni kamaytirishni bilish zarur. Insonning stresslarga ko’nikish usullari bir nechadir. Birinchi usul – tashkilot darajasidagi usul bo’lib, siyosatdagi, ishlab chiqarish tuzilmasidagi xodimlarga nisbatan qo’yiladigan aniq talablarni ishlab chiqishda, ularning faoliyatiga baho berishda o’zgarishlar ro’y berishi natijasida sodir bo’ladi. Bunday o’zgarishlar stressli vaziyatlarning manbaini barham toptiradi. Ikkinchi usul – ayrim shaxs darajasidagi usuldir. Bu usul shundan iboratki, stresslarni betaraflash bo’yicha maxsus dasturlardan foydalanib, stresslarni boshqara bilishdir. Bunday dasturlar meditasiya, trening, mashqlar, parhyez va ba’zan ibodat qilishni ham o’z ichiga oladi 220 Stresslarni betaraflashtirish usullari Usulning nomi Usulning qisqacha tavsifnomasi Rejalashtirish Shaxsiy yoki kasb hayotida ko’pgina muammolarni rejalashtirish usuli yordamida ham qilish mumkin. O’z shaxsiy yoki xizmat vazifalaringizni bilib olishga birmuncha vaqt ajrating. Ertangi kun faoliyatingizni rejalashtirib qo’yish uchun ishda muayyan soatlarni belgilab qo’ying. Bu faoliyat sizning shaxsiy maqsadlaringiz va butun kompaniyaning maqsadlariga qanday mos kelishini belgilang. Jismoniy mashqlar Muntazam bajarib boriladigan mashqlar inson sog’lig’i uchun juda foydalidir. Ular salbiy energiyaning chiqib keimshm uchun imkon tug’diradi, umumiy jismoniy holatga qulay ta’sir ko’rsatadi. Parhyez Davomli stress vitaminlar yetishmasligiga, organizmning zaiflashuviga, kasalliklarni kuchli Idrok qilishga shart-sharoit yaratishi mumkin. Bundan tashqari, stress vaqtida normal ovqatlanish rejimi buziladi, shuning uchun to’g’ri parhyezga amal qilish muhimdir. Psixoterapiya Kasb mutaxassislari bilan intensiv ish olib borishda odatda ishlatiladigan texnikalar juda xilma-xildir. Psixologik tahlil Bu psixoterapiyaning bir shakli bo’lib, unda normal bo’lmagan xulq-atvorning ongsiz asoslari tadqiq etiladi. Meditasiya va bo’shashi Uzoq Sharqdan keltirilgan ko’p sonli misollar: meditasiya, yoga, dzen-buddizm va boshqa usullarni qamrab oladi. Yüklə 1,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|