Microsoft Word yeni vəSAİT. docx

 
Tapşırıq. Müasir rəqabət mühiti layihəni bacarıqla təqdim etmək və dəstəkləmək 
tələb edir. Təqdimata diqqəti artırmaq üçün istifadə olunan üsullardan istifadə edin 
və təqdimat nitqi hazırlayın. 
Nümunə: 
Tamaşaçıların diqqətini artırmaq üçün aşağıdakı üsullardan istifadə etmək tövsiyə 
olunur. 
Çevik vasitələrdən istifadə edərək nitq quruluşunun ayrılması: 
ü
icazə verin müəssisəmizin tarixindən başlayım. 
ü
istəsəniz, investisiya şirkətimizi yaratmaq layihəsinə başlayacağam.
ü
indi icazə verin, planlarımızın icrası barədə danışım.
ü
mövcud vəziyyətlə bağlı ... Planlarımız haqqında bir neçə kəlmə ...
ü
sonda bir ümidimi bildirim ...
ü
qoy inamla başa çatdırım ...
 
Monoloqun dialoqu və dialoq forması: açıq və gizli ola bilər. Açıq dialoq auditoriya 
ilə sual-cavab sistemidir. Xalq nitqinin bu janrı daha az xarakterikdir. Gizli dialoq 

---

AzTU 
“Humanitar fənlər” kafedrası 
 
 
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 
 
82 
formaları ictimai nitq üçün ən xarakterikdir: özünə verilən suallar, gizli və dolayı 
suallar. 
Yəqin ki, artıq bildiyiniz kimi ... 
Yeni ünsiyyət növlərinin populyarlığı haqqında nə demək olar?
Gələcək onların arxasındadır, rabitə bazarını sürətlə fəth edirlər. 
 
Avans – vacib və ya maraqlı bir fikri izləyənləri maraqlandıran bəzi detalların 
mesajını gecikdirmək. Bu vəziyyətdə məruzəçi əvvəlcə müəyyən bir həqiqəti 
xatırladır və sonra deyir: 
Ancaq bundan sonra daha çox ... 
Bu barədə daha sonra sizə danışacağam ...
Gəlin bu barədə daha sonra düşünək ... 
 
Əsas məlumatların vurğulanması. Mesaj tempi, nitq ritmi və fasilələri, 
intonasiyasının dəyişməsi ilə, vurğu ilə edilə bilər. Monoton, duyğusuz bir 
təqdimatla diqqət cəlb etmək əhəmiyyətli dərəcədə pozulur. Çıxış zamanı bir sözlə 
"vokal spiral" istifadə edə bilərsiniz – nitqin sonuna doğru təqdimat həcmi və 
temperamentində tədricən artım. 
Məhsul, mal, buklet nümunələrinin nümayişi. Tipik olaraq təqdimatlarda qonaqlara 
kiçik suvenirlər təqdim olunur: reklam məqsədləri üçün bukletlər, məhsul 
nümunələri və s. 
Yumor istifadəsi. Şənlik nitqlərində zarafat istifadə etmək adət deyil, bununla belə, 
yumoristik nitqin kiçik bir sıçraması ümumi əhval-ruhiyyəni pozmayacaq və 
dinləyicilərin diqqətini və rəğbətini natiqə cəlb etməyə kömək edəcəkdir. Çıxışın 
mətnini tərtib edərkən xatırlamaq lazımdır ki, nitqin ikinci yarısı dinləyicilərə birinci 
ilə müqayisədə iki dəfə uzun görünür. Buna görə nitqin ikinci yarısının nə qədər 
davam etməsindən asılı olmayaraq, daha canlı və asanlıqla qavranılmalıdır. 
Təqdimatın əsas məqsədi şirkətə, markaya və məhsula diqqəti cəlb etməklə məhsul 
və xidmətlər bazarını genişləndirməkdir. İkincisi, əlbəttə, vacibdir ki, iş əlaqələri 
genişlənsin və mövcud əlaqələr güclənsin. Praqmatik məqsədlərdən əlavə, bayram 
əhval-ruhiyyəsi yaratmaq üçün təqdimatlar da təşkil olunur. Sonuncu, nikbin, 
yüksək bir ünsiyyət tonu, tamaşaçı iltifatları ilə əldə edilir: 
Belə bir yığıncaqda çıxış etmək mənim üçün böyük şərəfdir...

---

AzTU 
“Humanitar fənlər” kafedrası 
 
 
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 
 
83 
Burada mütəxəssislər toplandığı üçün detala girmək üzərində dayana 
bilmirəm 
Bir şirkətin (təşkilatın) radioda və ya televiziyada təqdimatı bir növ təqdimat 
nitqi sayıla bilər. Təqdimat şirkətin reklam fəaliyyətinin vacib bir hissəsidir və 
ictimaiyyətlə əlaqələr xidməti tərəfindən hazırlanmalıdır. Ancaq liderin özü "kağız 
olmadan" danışmaq məcburiyyətindədir. 
Televiziyada danışarkən ikiqat ünvan amilinə diqqət yetirilməlidir. 
Dinləyicilər təkcə sual verən (proqramın aparıcısı və ya qonağı) deyil, eyni zamanda 
proqramı izləyənləridir. Buna görə də bilmək lazımdır ki, izləyiciyə zəif tələffüz 
edilmiş, alçaq tonlu nitq elə anlaşılmaz olacaqdır. Televiziyada, radioda danışmaq 
tam ədəbi bir tələffüzün istifadəsini nəzərə almaqdır. 
İkinci çox vacib məqam dinamikliyin canlı dinləyicidən videokameraya 
dəyişdirilməsidir. Bu vəziyyətdə ikiqat məsuliyyətin nəzərə alınması təmsil olunan 
təşkilat üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Televiziya kamerası və ya radio qarşısında 
danışarkən hər hansı bir televiziya və ya radio proqramının vaxtını əhatə etdiyini 
xatırlamaq lazımdır. Buna görə belə bir nitqə hazırlıq daha da diqqətli olmalı, kifayət 
qədər məşq edilməlidir. Əlinizdə olan saatla evdə bütün nitqinizi adi templə 
düzəltməlisiniz və ümumiyyətlə, əvvəlcədən elan olunan nitq müddətindən kənara 
çıxmadığınıza əmin olmalısınız.