Microsoft Word Samir? dissertasiya docx

Sxem 4. [22. Səh 149.] 
Münaqişənin modeli 
 
Münaqişələrin modeli (təbiəti) 
Münaqişənin bazası 
Münaqişənin vəziyyəti 
Hadisə 
Münaqişənin artma imkanı 
Münaqişəli vəziyyətə cavab 
Münaqişə olması 
Münaqişənin iddia olması 
 
İ
nformasiya sistemi və onun idarə olunması insan resurslarının idarə 
edilməsi problemləri içərisindəxüsusi yer tutur. Çünki digər problemlərin həlli 
birbaşa bu problemin həllindən başlayır. 
İ
nsan resuslarının informasiya sistemi – işçilərin fəaliyyətləri, şəxsi 
keyfiyyətləri,onların davranışları, təşkilatın strukturu və onun digər xüsusiyyətləri 
haqında məlumatların toplanması, saxlanılması, qorunması, yenilənməsi və analiz 
edilərək hesabatın hazırlanması proseslərini özündə ehtiva edir. 
İ
nsan resursları informasiya sisteminin idarə olunmasında əsas məsələ 
informasiya sisteminin hansı mövzuları əhatə etməsidir. Bu mövzular aşağıdakılar ola 
bilər: 
 İşçinin şəxsi məlumatları; 
 Təhsil məlumatları; 
Münaqişənin olmaması 
Münaqişənin nəticəsi olması 
Funksiyalar və nəticələr 

---

44 
 Əmək haqqı məlumatları; 
 İş təcrübəsi ilə bağlı məlumatlar; 
 Əlaqə məlumatları; 
 Xidməti fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi məlumatları; 
 Əmək prosesinə aid məlumatları; 
 Sağlamlıq və qəza məlumatları; 
 Əmək bazarı ilə əlaqədar məlumatları; 
 İşdən çıxma səbəbləri ilə bağlı məlumatlar və s. 
Müəssisələrdə əmək intizamına əməl olunması insan resurslarının idarə 
olunması probleminin ciddi mövzularından biridir.
Ə
mək intizamı dedikdə, əmək münasibətləri iştirakçılarının müəyyən davranış 
qaydalarının məcmusu başa düşülür. Əmək intizamı normal səmərəli iş üçün lazımı 
təşkilati və iqtisadi şərtlərin yaradılması ilə təmin edilir. İşçilər əmək funksiyasını 
yüksək peşəkarlıq səviyyəsində yerinə yetirməli və müəssisədaxili intizam 
qaydalarına əməl etməlidirlər. Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 182-
ci maddəsinə əsasən, müəssisələrdə əmək müqavilələri, habelə bağlanmış kollektiv 
müqavilələr üzrə tərəflərin öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə nəzarətin həyata 
keçirilməsi, əmək qanunvericiliyinin tələblərinin gözlənilməsi və əmək intizamının 
təmin olunması məqsədilə müəssisə daxili intizam qaydaları qəbul edilə bilər. 
Ə
mək intizamı sahəsində işəgötürənin də üzərinə konkret öhdəliklər düşür. 
İşə
götürən işçilərin əməyini düzgün təşkil etməli, əmək istehsalının artırılmasına 
şə
rait yaratmalı, əmək və istehsal intizamını təşkil etməli, əmək qanunvericiliyinə və 
ə
mək mühafizəsi qaydalarına riayət etməli, işçilərin ehtiyaclarına və müraciətlərinə 
diqqətlə yanaşmalı, onların nəinki iş, hətta məişət şəraitlərinin yaxşılaşdırılmasına 
köməklik göstərməlidirlər. Əmək funksiyasının yüksək peşəkarlıq səviyyəsində 
yerinə yetirilməsində, müəssisədaxili intizam qaydalarına əməl edilməsində 
fərqlənmiş işçilər işəgötürən tərəfindən: 
1. pul və ya qiymətli əşyalar hədiyyə edilməklə; 
2. əlavə məzuniyyət verilməklə; 

---

45 
3. əmək haqqına fərdi əlavə edilməklə; 
4. daha yüksək məbləğdə fərdi sığorta edilməklə; 
5. sanatoriya-kurort müalicəsi, turist səfərləri yollayışının haqqı 
ödənilməklə; 
6. müəyyən edilmiş qaydada dövlət təltifinə təqdim olunmaq barədə vəsatət 
qaldırmaqla və digər həvəsləndirmə vasitələri ilə mükafatlandırıla 
bilərlər. 
Mükafatlandırılma tədbirlərindən fərqli olaraq, əmək intizamının pozulmasına 
görə müəssisə, idarə və təşkilatın müdiriyyəti aşağıdakı tənbeh tədbirləri görə bilər: 
1) xəbərdarlıq; 
2) töhmət vermək; 
3) sonuncu xəbərdarlıq verilməklə şiddətli töhmət; 
4) işdən çıxarma. 
Bu məsələni Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin timsalında 
statistik məlumatlarla nəzərdən keçirək. 
Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) Azərbaycan 
ə
razisindəki neft və qaz yataqlarının axtarışı, kəşfiyyatı və işlənməsi, neftin, qazın və 
qaz kondensatının hasilatı, emalı və nəqli, neft və neft-kimya məhsullarının, qazın 
daxili və xarici bazarlarda satışı, habelə ölkə ərazisində sənayenin və əhalinin təbii 
qazla təchizatı ilə məşğul olur. SOCAR-ın tərkibində hüquqi şəxs statusuna malik 3 
istehsalat birliyi, 1 neft, 1 qaz emalı zavodu, Dərin Özüllər Zavodu, 2 trest, 1 institut 
daxil olmaqla 23 struktur bölməsi var. 
Ə
mək və icra intizamına ciddi əməl edilməsi məqsədi ilə ARDNŞ-nin Baş ofisi 
və bütün struktur bölmələrində daim tələbkarlığın artırılması istiqamətində müvafiq 
tədbirlər həyata keçirilir. 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ilin yekunlarına 
görə nizam-intizamın vəziyyəti haqqında göstəricilər ARDNŞ-nin müəssisələri üzrə 
aşağıdakı cədvəldə əks olunmuşdur.