Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Mustaqil nazorat qilish uchun topshiriq va savollar:
1.
Diniy turizm to’g’risida tushuncha bering.
2.
O’zbekistonda diniy turizmni rivojlantirish imkoniyatlari qanday?
3.
O’zbekistonning islom obidalariga ta’rif bering.
4.
O’zbekistonda diniy turizmni rivojlantirish masalasida qanday tadbirlar amalga 
oshirilmoqda?
55

---

VIII.Mavzu. Agroturizmni rivojlantirish resurslari
Reja:
8.1.
Agroturizm tushunchasi va turlari.
8.2.
Qishloq joylarida turizm resurslari.
8.3.
O’zbekistonda agroturizm resurslari va imkoniyatlari.
8.1. Agroturizm tushunchasi va turlari.
Hozirgi davrning muhim masalasi iqtisodiyotni rivojlantirish, aholini ijtimoiy – 
iqtisodiy ahvolini yaxshilashdir. Respublikamiz aholisining 60% dan ortiq qismi 
qishloq joylarida istiqomat qiladi. Shuning uchun mehnat resurslariga boy 
hisoblangan qishloq joylarida yangi ish o’rinlarini ochish, aholini faravon yashashida 
asosiy omil bo’lib hisoblnadi. Bu borada 2007 yil 12 fevralda O’zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2006 yilda ijtimoiy – iqtisodiy rivojlantirish 
yakunlari hamda 2007 yil iqtisodiy islohatlarni chuqurlashtirishning eng muhim 
ustivor yo’nalishlariga bag’ishlangan majlisida respublikamiz prezdenti I.A. 
Karimovning «Yangilanish va barqaror taraqqiyot yo’lidan yanada izchil harakat 
qilish, xalqimiz uchun farovon turmush sharoiti yaratish – asosiy vazifamizdir» deb 
nomlangan nutqida qishloq aholisini yashash tarzini yanada yaxshilash, buning uchun 
yangi ish o’rinlarini ochish muhimligini ta’kidladilar.
Bugungi kunda turizm jahondagi eng ko’p foyda keltiruvchi biznes 
ko’rinishlaridan biriga aylangan. U bozor iqtisodiyotining ajralmas qismi bo’lib, 
danyoning ko’pgina mamlakatlarida tezkorlik bilan rivojlanib borayotgan tarmoqqa 
aylandi. Turizm sohasi jahon xo’jaligining transport, aloqa, savdo-sotiq, qurilish 
industriyasi, qishloq xo’jaligi, iste’mol mollari ishlab chiqaruvchi sanoat tarmoqlari 
bilan chambarchas holda rivojlanib, jahon iqtisodiyotida o’z o’rniga ega bo’lmoqda.
Turizm ham respublikamiz iqtisodiyotida qishloq xo’jaligi, sanoat, transport va 
boshqa makroiqtisodiy tarmoqlar qatori o’zining munosib o’rniga ega bo’lishi uchun 
yetarlicha resurslarga ega. Mamlakatimizda turizmni rivojlantirish imkoniyatlari 
bo’yicha Markaziy Osiyo davlatlari ichida yetakchi hisoblanadi. Respublikamiz 
tarixiy, arxeologik, arxitektura, san’at va boshqa turistik resurslarga boy hisoblanadi. 
Bundan tashqari mamlakatimizning betakror tabiati, tog’ va tekisligi, daryolari, cho’l 
va vaholari, turli landshaft zonalari asosiy rekreasiya resurslaridir. Mamlakatimizda 
56

---

yosh tarmoq hisoblangan turizm, kundan kunga rivojlanmoqda. Bu esa, ko’pgina ish 
o’rinlari ochish imkoniyati mavjudligini bildiradi. Ayni kunlarda respublikamizda 
iqtisodiy faol aholining turizm sohasida bandlik ulushi juda ham oz. Bu borada 
qishloq aholisining ishtiroki umuman kam. 
Hozirgi kunda jahon tajribasida turizmning agroturizm shakli keng 
rivojlanmoqda. Agroturizmni mamlakatimizda rivojlanishi istiqbollari porloq 
hisoblanadi. Chunki, mamlakatimiz agrar-industrial xo’jalikka ega bo’lib, asosiy 
mehnat resurslarimiz qishloq xo’jaligida band. Undan tashqari, mamlakatimiz 
rekreasiya resurslariga boy hisoblanib, rekreatsiya faoliyati tarmoqlarini rivojlantirish 
mumkin. Bozor iqtisodiyotiga o’tuvchi mamlakatlar uchun moliyaviy resurs 
manbalari o’ta zarur hisoblanadi. Shu jihatdan oladigan bo’lsak, agroturizm yuqori 
daromat keltiruvchi xizmat ko’rsatish sohasi hisoblanadi. Mutaxasislar agroturizmni 
besh turini ajratishadi:
-
Sport;
-
Madaniy – tanishuv;
-
Fermerchilik;
-
Ish yuzasidan faoliyat;
-
Ekologik.
Bunda, birinchi ikkitasi ijtimoiy ahamiyatga, keyingi ikkitasi ishlab chiqarish 
ahamiyatiga ega. Fermerchilik asosida agroturizmni tashkil etish asosida qishloq 
xo’jaligi mahsulotlari ishlab chiqarish faoliyati yotsa, ish yuzasidan agroturizm ilmiy 
– texnik hamkorlik, qo’shma korxonalar tashkil etish va boshqa faoliyatlarda 
shakllanadi.
Agroturizmni rivojlantirishni o’ziga xos xususiyatlariga ega. Bularga 
quyidagilar hisoblanadi:
-
qishloq joylarida joylashish va ovqatlanish shaharga nisbatan 2-2,5 marotaba 
arzonligi;
-
qishloq joylarining ekologik jihatdan tozaligi;
-
ekologik toza ovqat turlarining mavjudligi;
-
etnografik turizm obyekti sifatida, qishloq joylarida milliylikni ko’proq saqlanib 
qolganligi va boshqalar.