Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin əsərləri coğrafiya və TƏBİİ resurslar

5. Nəticə 
Tərtib olunmuş morfometrik xəritələrə görə 
ərazinin üfüqi və şaquli parçalanma və meyllik 
göstəricilərinin ekogeomorfoloji qiymətləndirmə 
məqsədi ilə qradasiyaları ayrılmış və sahə göstəri-
ciləri hesablanmışdır. Müəyyən edilmişdir ki, əra-
zinin 80 %-dən çoxunda meylliyin qiyməti 2°-dən, 
76,63%-də şaquli parçalanmanın qiyməti 20 m-
dən, 90 %-ə qədərində isə üfüqi parçalanmanın 
qiyməti 1 km/km2-dən aşağıdır. Tədqiqat ərazisi-
nin əksər hissəsində relyefin təbii parçalanmasının 
bu cür zəif differensasiyası səbəbindən ekogeo-
morfoloji gərginliyin yaranmasında süni parçalan-
ma mühüm rol oynayır və ümumi ərazinin 42 %-də 
onun qiyməti 1 km/km
2
-dən çoxdur. 
ƏDƏBİYYAT 
1. Əlizadə E.K., Tanrıverdiyev X.K., Xəlilov H.A., 
Səfərov A.S., Quluzadə V.A., Mərdanov İ.E., Mikayılov 
A.A., Tarixazər S.A., Abdullayev R.S., Qurbanov T.R., 
Həmidova Z.Ə. Geomorfoloji rayonlaşdırma. Azərbay-
can Respublikasının coğrafiyası: 3 cilddə, I c. Fiziki 
coğrafiya. Bakı: Avropa, 2014, s. 127-132. 
2. Xəlilov H.A., Qasımov C.Y. Şərqi Kür çökəkli-
yinin ekzodinamik proseslər əsasında ekogeomorfoloji 
şəraitinin qiymətləndirilməsi. Bakı Universitetinin Xə-
bərləri. Təbiət elmləri seriyası. 2017, №1, s. 151-158.
3. Tanrıverdiyev X.K., Xəlilov H.A., Səfərov A.S., 
Quluzadə V.A., Abdullayev R.S., Qurbanov T.R. Kür-
Araz depressiyasının şərq hissəsində relyefin ekoloji-
geomorfoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi. Elmi 
hesabat. AMEA akad. H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya İn-
stitutu. Bakı, 2008, 56 s. 
4. Tanrıverdiyev X.K., Səfərov A.S. Kür-Araz dü-
zənliyində inkişaf etmiş ekzogen proseslər və onların 
ekoloji mühitə təsiri / Azərbaycan Respublikası Diyar-
şünaslıq Cəmiyyəti. Kür çökəkliyinin təbiəti və ekoloji 
problemləri. Bakı: Nafta-Press, 2004, s. 84-89. 
5. Tanrıverdiyev X.K., Səfərov A.S. Kür-Araz dü-
zənliyinin Xəzəryanı zonasında ekogeomorfoloji risklər 
yaradan əsas morfodinamik proseslər / AMEA akad. 
H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu, Azərbaycan Coğ-
rafiya Cəmiyyətinin əsərləri, XV cild, Bakı, 2010, s. 47-
50. 
6. Tanrıverdiyev X.K., Səfərov A.S. Kür-Araz dep-
ressiyasının (Şərq hissəsi) ekogeomorfoloji qiymətlən-
dirilməsi / AMEA akad. H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya 
İnstitutu, Azərbaycan Corğafiya Cəmiyyətinin əsərləri, 
XVI cild, Bakı, 2011, s. 12-15. 
7. Ализаде Э.К., Тарихазер С.А. Современные 
экогеоморфологические проблемы Азербайджана // 
География и природные ресурсы, №1, Баку, 2015, 
c.4-11.
8. Асеев А.А., Никифоров Л.Г., Симонов Ю.Г., 
Тимофеев Д.А. Основные законы геоморфологии. 
Морфометрические законы. В кн.: Проблемы теоре-
тической геоморфологии. Под ред.: Симонов Ю.Г., 
Тимофеев Д.А., Уфимцев Г.Ф. и др. М.: Наука, 1988, 
255 с. – С. 108-109.
9. Кулиев Р.Я. К методам морфометрической 
оценки экогеоморфологической обстановки // Вест-
ник Бакинского Университета. Серия естественных 
наук, 2006, №3, с. 151-158.
10. Кулиев Р.Я. Приемы определения закономер-
ности регионального распределения показателей 
экогеоморфологическй напряженности Талыша // 
Вестник Бакинского Университета. Серия естес-
твенных наук, 2007, №2, с. 152-158.
11. Кулиев Р.Я. Морфометрические составляю-
щие напряженности экогеоморфологических усло-
вий Талыша // Вестник Бакинского Университета. 
Серия естественных наук, 2008, №1, с. 162-168.
12. Кулиев Р.Я. Оценка экогеоморфологичес-
кой напряжённости севевро-восточных склонов 
Большого Кавказа // Вестник Бакинского Универси-
тета. Серия естественных наук, 2008, №3, с. 184-190.
13. Кулиев Р.Я. Углы наклона поверхности рель-
ефа и оценка экогеоморфологической напряженнос-
ти горных регионов Азербайджанской Республики // 

---

Coğrafiya və təbii resurslar, №1 (13), 2021 
45 
Вестник Бакинского Университета. Серия естес-
твенных наук, 2010, №3, с. 154-159.
14. Кулиев Р.Я. Углы наклона поверхности рель-
ефа и оценка экогеоморфологической напряжен-
ности Нахчыванской АР // Вестник Бакинского 
Университета. Серия естественных наук, 2011, №2, 
с. 152-158.
15. Пириев Р.Х. Методы морфометрического 
анализа рельефа (на примере территории Азербай-
джана). Баку: Элм, 1986, 114 с.
16. Танрывердиев Х.К., Касумов Дж.Я. Анализ 
морфометрических факторов, влияющих на экогео-
морфологические условия восточной части Курин-
ской депрессии // География и природные ресурсы. 
Труды Географического Общества Азербайджана. 
2017, №1, с. 6-13.
17. Танрывердиев Х.К., Сафаров А.С., Касумов 
Дж.Я. Экзодинамические процессы, обусловливаю-
щие природные риски на Кура-Араксинской низ-
менности. Вопросы географии. Современная гео-
морфология. Сб. 140, М., 2015, с. 483-491.
18. Халилов Г.А., Абушова С.Н. Морфометри-
ческий метод экогеоморфологической оценки рель-
ефа Азербайджанской Республики (На примере 
междуречья Храми-Зайам). Географический вест-
ник ПГУ, № 4(31), 2014, с. 17-21.