Microsoft Word choliqushi ziyouz com doc

* * * 

---

Choliqushi (roman). Rashod Nuri Guntekin 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
124
B..., 10 mart. 
Zaynilar qishlog‘idan keltirilgan qog‘ozlarimni sumkaga solib bugun ertalab maorif 
bo‘limiga ketdim. Munisa uxlaganicha qoldi. Vaqt erta bo‘lgani uchun idora endi ochila 
boshlagan edi. Bitta-ikkita kelgan amaldorlar bosib-bosib qahva ichishar, kalyon cheki-
shardi. 
Hoji do‘ppili sarkotib o‘rnida jingalak qora soqolli, kir yoqali bir afandi o‘tirardi. Xodim-
larning bittasidan so‘ragan edim, maorif mudiri bilan birga bosh kotibning ham o‘zgarga-
nini, ishim bo‘lsa shu soqolli afandi bilan gaplashishim kerakligini aytdi. 
Sarkotibning yoniga yaqinroq kelib salom berdim. Maorif mudiri afandining buyrug‘i 
bilan yopilgan Zaynilar maktabining o‘qituvchisi ekanimni, maktab ishlarini topshirgani 
kelganimni aytdim. 
Sarkotib bir oz o‘ylanib turdi. 
— Ha, shunaqami, juda soz, — dedi. — Bir oz tashqarida kutub turing, mudir afandi 
kelsin. 
Idoraning olaqorong‘i, bo‘g‘iq dahlizida mudirni rosa uch soat kutishga to‘g‘ri keldi. Bu 
yerlarga kelib-ketuvchilar odamga tikilib qarar, hatto so‘z otuvchilar ham bo‘lar edi. 
Derazalardan bittasining yoniga siniq shoti tiklab qo‘yishgan ekan, o‘shaning pog‘ona-
laridan biriga suyanib kutib turdim. Qo‘llari loy, moviyrang chalvorli so‘finamo bir kishi 
fontan yonida sabzavot tozalar, shoxlari yonimdagi derazaning ichigacha kirib ketgan 
kattakon bir gilos daraxtida chumchuqlar chirqillashar edi. 
Tirsaklarimni tizzamga, iyagimni qo‘llarimga qo‘yib olib o‘ylanardim. 
Kecha ertalab shu vaqtda Zaynilardan chiqmagan edim. Katta-kichik o‘quvchilarim-
ning hammasi dovon ustidagi arava yo‘ligacha meni uzatib qo‘yishdi. Naqadar uyatsiz 
ko‘nglim bor mening! Tevaragimdagi odamlarni jon-jonimdan yaxshi ko‘rib qolaman. 
Aziz pochchamning g‘alati bir so‘zi bor. Goho qo‘llarimdan ushlab olib: 
— Eh, mening yopishqoq qizim, oldin odamlardan yotsiraysan, qochasan, keyin-chi, 
xuddi saqichday shunaqayam yopishib olasanki... — deyardi. 
Pochcham boyoqishning gapi to‘g‘ri ekan. Bu bolalarning hammasiga yuragim achishib 
qodi. Chiroylilariga chiroyli, xunuklariga xunuk, kambag‘allariga kambag‘al bo‘lganliklari 
uchun har ayrilgan yerimda qalbimning bir parchasini mana shunday tashlab ketaver-
sam, juda bo‘lgan ekan! 
Bechoralar birin-ketin qo‘limni o‘pishdi. Cho‘pon Mehmet Zahro orqali menga yangi 
tug‘ilgan uloqni sovg‘a qilib yuboribdi. Boyoqishning hadyasi ko‘nglimga shunchalar ta’sir 
qildiki... Hali ko‘zlari ochilmagan bu kichkina uloqchani Munisaning quchog‘iga topshir-
dim. Arava g‘ildiraklarining mungli g‘ijirlashi bo‘sh sahroni ola boshladi. Sekin-sekin Zay-
nilardan uzoqlashdik. Bolalar qora toshlar orasida ko‘zdan g‘oyib bo‘lgunlaricha, ularga 
Munisa ikkimiz ro‘molcha silkitib bordik. 
Aravaning musofirxona eshigi oldida to‘xtashi Hoji xalfaning yana bir alomat mojaro-
siga to‘g‘ri kelib qoldi. 
Bu chol og‘zida qora jigar bilan eshikdan shipillab chiqib qolgan bir kattakon mushukni 
quvlab kelardi. Qo‘lidagi kalyon karnayini qamchiday silkitib: “To‘xta, kofirning mushugi, 
teringni shilib olaman!” deb baqirganicha yonimdan o‘tib ketayotgan edi, “Hoji xalfa!” 
deb chaqirdim. 
Hoji xalfa ovozning qaerdan kelayotganini darrov bilolmay to‘xtadi, keyin meni arava 
ichida ko‘rar-ko‘rmas qo‘llarini ko‘tarib ko‘cha o‘rtasida ovozining boricha: “Voy, ikki 
ko‘zim, otinim!” deb baqirdi. 
Bechoraning suyunchi ichiga sig‘mas edi. Og‘zidagi jigar bilan ro‘paradagi ayvon de-
voriga tirmasha boshlagan mushukka kulib: 

---

Choliqushi (roman). Rashod Nuri Guntekin