Mundarija kirish I bob. Matnli masalalar yechish usullari haqida
2.3. Ishga doir masalalar yechish
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
37 2.3. Ishga doir masalalar yechish. Ishga doir masalalar odatda quyidagicha bajariladi. Hajmi keltirilmagan va qandaydir ishni bir nechta kishi yoki texnika birgalikda yoki navbati bilan bajarishadi. Ish deganda masalan qo`lyozma yozish, chuqur qazish, suvto`ldirish va hokazolar nazarda tutilgan bo`ladi va ish davomida, ishchilarning yoki mexanizmlarning ish unumdorligi o`zgarmas bo`ladi. Bunday masalalarda bajariladigan jami ish 1 deb olinadi va masalada keltiriladigan vaqt esa vaqt birligi sifatida qaraladi. Masalan, masalalarda soat bilan berilgan bo`lsa, vaqt birligi 1 soat deb qaraladi yoki masala shartida hafta bilan bog`liq kelsa, hafta birligi sifatida hafta olinadi. B -masala. Fermer xo`jaligidagi barcha kombayinlar butun hosilni 1 sutkada yig`ishtira oladi. Lekin kombayinlar quyidagi reja asosida ishlashdi.1- soatda 1 ta kombayn ishladi. 2-soatda 2 ta kombayn ishladi. 3- soatda 3 ta kombayn va hokazo oxirida barcha kombaynlar ishga tushgandan so`ng yana bir necha soat ishlashdi. Agar 5 ta kombaynda boshqa barcha kombaynlar bir vaqtda ishlashganda edi, rejadagi vaqtdan 6 soat kam vaqt sarflanar edi. Fermer xo`jaligida nechta kombayn ishlayapti? Yechish. Ishga doir masalalarni bajarish jarayoni juda qiziqarli. Bu masalamiz ham aynan ishga doir masala bo`lib, yechimini quyidagicha izlaymiz.Kombaynlar sonini deb belgilaymiz. Demak, fermer xo`jaligida ta kombayn bor. Har bir kombaynning ishlash unumdorligi bo`lsin. ta kombayn unumdorlik bilan 1 sutka, ya`ni 24 soat ishlasa, 1 butun ish bajariladi. Ya`ni ga teng. Unumdorlikni topib olsak, . Masala shartiga ko`ra kombaynlar quyidagi reja bo`yicha ishlashdi. 1-soatda 1 ta kombayn ishlasa, soat ishlaydi. 2-soatda 2 ta kombayn ishlasa, soat ishlaydi. 3- soatda 3 ta kombayn ishlasa, 38 soat ishlaydi va hokazo ta kombayn n-soatda, soat ishladi va barcha kombaynlar birgalikda yana bir necha soat (y soat) ishladi. Ya`ni, Agar beshta kombayndan boshqa barcha kombaynlar bir vaqtda ishlasa, , ( ta kombaynning 1 soatlik ish vaqti) rejadagi vaqtdan 6 soat kam vaqt sarflanar edi. Masala yechish jarayonidan aniqlaganimizdek rejadagi vaqt ga teng. (2) tenglamadan no’malumlarni topib olamiz. Topilgan y ni (2) tenglamaga qo`yamiz. Javob: Fermer xo`jaligida 25 ta kombayn bor. Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|