Samarqand davlat universiteti kimyo fakulteti
Yüklə 1,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
| SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI KIMYO FAKULTETI MUSTAQIL TA`LIM QATTIQ GOMOGEN VA GETROGEN MEMBRANALI IONSELEKTIV ELEKTRODLAR . SUYUQ MEMBRANALI ELEKTRODLAR . FERMENTLI ELEKTRODLAR .TAQQOSLASH ELEKTRODI KALOMEL VA KUMUSH XLORIDLI ELEKTRODLAR Ion-selektiv elektrodlar birikmalarning, elektroaktiv moddalarning fizikaviy (agregat) holatiga (elektrod membranasi hosil qila oladigan) ko’ra tasniflanadi: I. Qattiq membranali ion-selektiv elektrodlar. Membrana gomogen bo’lishi mumkin, ya’ni monokristall, qiyin eriydigan kristall birikmalar yoki shishadan iborat bo’lib, ularda anionlar qo’zg’almas krisstal panjaralar hosil qiladi yoki geterogen bo’lsa u holda elektroaktiv modda inert asosga bir tekis tarqalgan bo’lishi mumkin. II. Suyuq membranali ion-selektiv elektrodlar . organik moddalarni aniqlashda elektrod membranasi organik suyuqlikdan iborat bo’lib suv bilan aralashadi va unda elektroaktiv modda erigan ma’lum tarkibli ionli eritma almashininsh qobiliyatiga ega. Ion-selektiv elektrodlarni membrananing gomogen yoki geterogenligiga qarab tasniflash nato’g’ri, chunki suyuq yoki qattiq mebranalar deyish elektrodlarni tayyorlash usuliga bog’liq, ionlarning ta’sir mexanizmiga esa bog’liq emas . Membranali elektrod haqida tushuncha • Membrana 1, ayni ionga nisbatan selektiv bo’lib, elektrokimyoviy yacheykaning asosini tashkil etadi va turli ionli aktivlikka ega bo’lgan ikki 5 va 6 elektrolit eritmalarini ajratib turadi. Membrananing ikki tomoni orasidagi potensiallar farqi o’ziga xos eritmalarga joylashtirilgan ikki elektrod 3va 4 yordamida potensiometr 2 yordamida o’lchanadi. Bunday elektrodlar- sensorlar turli tipdagi membranalarga ega bo’lib, 2- rasmda sxematik ravishda tasvirlangan. Ichki eritma va ichki taqqoslash elekrtodini prinsip jihatdan membrananing bir tomoniga elektr kontaBunday konstruksiya qattiq membranali elektrodlar uchun qulay bo’lsada shisha membranali elekrtodlar uchun qo’llanailmaydi. • Bunga sabab ularning nostabilligi va temperaturaga ta’sirchan ekanligidir. Membranali elektrod bo’lgan potensiometrik yacheyka sxemasi. 1-membrana; 2-potensiometr; 3-ichki taqqoslash elektrodi; 4-tashqi taqqoslash elektrodi; 5-ichki eritma; 6-tekshiriladigan eritma. Membranali elektrodning tuzilish sxemasi A. shisha elektrod: 1-shisha membrana; 2-ichki taqqoClash elektrodi; 3-shisha nay; 4-ichki taqqoClash elektrodi; B. Gomogen qattiq memebranali elektrod: 1-gomogen qattiq membrana; 2-ichki tqqoClash eritmasi; 3- ichki taqqoClash elektrodi; 4-elektrod korpusi. V. Geterogen qattiq elektrod: 1- gemogen qattiq membrana; 2- ichki taqqoClash eritmasi; 3- ichki taqqoClash elektrodi; 4- elektrod korpusi. G. ,,Selektrod’’: 1-ion-sezgir sirt (,,membrana ’’); 2-grafit tabletka, teflon bilan gidrofoblangan; 3-zanglamaydigan po’latdan yasalgan kontakt; 4-teflonli nay. D. Suyuq membranali elektrod: 1-suyuq ion-almashinuvchi shimdirilgan g’ovak membrana; 2- ichki tqqoClash eritmasi; 3- elektrod korpusi; 4-suyuq ion almashinuvchi; 5- ichki taqqoClash elektrodi; 6-ichki taqqoClash eritmasi uchun rezervuar-nay. E. Ferment elektrod: 1- ichki taqqoClash elektrodi; 2- ichki tqqoClash eritmasi; 3- elektrod korpusi; 4-ferment qavati QATTIQ MEMBRANALI ELEKTRODLAR • QATTIQ MEMBRANALI ELEKTRODLAR TURLI ION O`TKAZISH XUSUSIYATIGA EGA BO`LGAN BIRIKMALAR (KRISTALL MONOKRISTALL VA BOSHQA) DAN IBORAT. MEMBRANA ORQALI ZARYADNING TASHILISHIDA KRISTALL PANJARADAGI ENG KISHIK RADIUS VA ZARYADGA EGA BO`LGAN ION QATNASHADI . BUNDA BO`SHAGAN O`RINLAR ODATDA, O`LCHAMI , SHAKL ZARYADINING TAQSIMLANISHI MA`LUM IONGAGINA TO`G`RI KELADI, SHUNING UCHUN HAM ULARNI TEGISHLI HARAKATCHAN IONLAR EGALLASHI MUMKIN .ERITMADAGI BOSHQA IONLAR KRISTALL PANJARADA HARAKATLANA OLMAGANLIGI SABABLI ZARYADNING TASHILISHIDA QATNASHA OLMAYDI .BUNDAY ELEKTRODDA ANIQLANADIGAN IONDAN BOSHQA BARCHA IONLARNING HARAKATI CHEKLANADI BU ESA SELEKTIVLIKNI YUQORI DARAJADA TA`MINLAYDI Yüklə 1,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|