Qisqacha xulosa.
Кorxonada xodimlar ikki guruxga ajratiladi:
1.Asosiy faoliyatda band bulgan xodimlar (sanoat ishlab chikarish
xodimlari);
2. Asosiy bulmagan faoliyatda band bulgan xodimlar.
Mexnat xaki uz tarkibiga kura ikkiga bulinadi:
A) asosiy;
B) kushimcha mexnat xaki.
Mexnatga xak tulashning kuyidagi shakllari mavjud: ishbay, vaktbay.
Yangi schetlar rejasiga asosan, ishchi va xizmatchilar bilan xisob -
kitobning sintetik xisobi 6710 - “Xodimlar bilan mexnatga xak tulash
buyicha xisob - kitoblar” nomli sintetik schyotlarda yuritiladi, bu schyot
korxona ruyxatidagi va ruyxatda turmaydigan xodimlar bilan mexnat xaki
tulash (barcha turdagi mexnat xaki, mukofotlar, ishlaydigan
nafakaxurlarga beriladigan nafakalar, xamda boshka tulovlar) buyicha,
shuningdek, mazkur korxonaning aksiya va boshka kimmatli kogozlari
302
yuzasidan daromadlarni tulash buyicha xisoblashlar buyicha axborotlarni
umumlashtirish uchun muljallangandir.
Tayanch iboralar.
Aksiya, asosiy vositalar, banknotalar, bankrotlik, bank emitent,
barter, baho, buxgalteriya hisobi schetlari, valyuta, valyuta kursi, da’vo,
debet, debitorlik qarzlari, debitorlar, deponent, inkasso, konsalting,
marketing, mehnat birjasi, mehnat haqi, monopoliya, nominal, tovar,
tovar belgisi, tovar birjasi, patent, penya, pudrat, pul, pul mablag’lari, pul
xujjatlari, pul o’lchov birligi, uzoq muddatli kreditlar, yuridik shaxs,
O’zini-o’zi nazorat va muhokama qilish uchun savollar
1. Mexnat va unga xak tulashni tartibga soluvchi me’yoriy xujjatlar
nimalardan iborat?
2. Xujalik yurituvchi sub’ektlarda mexnat va unga xak tulashning
axamiyati va xisobining vazifalari nimalardan iborat?
3. Ish vaktidan foydalanishni xujjatlashtirish va xisobga olish nimalardan
iborat?
4. Mexnat va unga xak tulashni tashkil kilish, mexnatga xak tulashning
shakllari va tizimini eriting.
5. Bajargan ishlarni xisobga olishni xujjatlashtirish tartibini tasniflang.
6. Xodimlar bilan mexnat xaki yuzasidan xisoblashishni tashkil kilish
tartibini eriting.
7. Mexnat xaki jamgarmasining tarkibi va ijtimoiy xususiyatdagi tulovlar
nimalardan iborat?
8. Mexnat va unga xak tulashning sintetik xisobi va xodimlar bilan
xisoblashish tartibini eriting
9. Mexnat resurslari va mexnat xaki jamgarmasidan foydalanishni
nazorat kilish tartibini tasniflang.
303
|