O bobojonov k. Jumaniyozov

Qisqacha xulosa.
Кupchilik xujalik yurituvchi subektlarning faoliyat yuritishida 
investisiya faoliyati muxim unsur bulib xisoblanadi. Moliyaviy kuyilmalar 
ularni tasniflash va xisobga olish usuli tugrisidagi tushuncha, shuningdek 
ularga oid axborotni moliyaviy xisobotlarda ochib berish ”Moliyaviy 
kuyilmalar xisobi” nomli 12 son BXMSda aks ettirilgan 
Moliyaviy kuyilmalar-daromad olish uchun (xuddi) foizlar royalti, 
dividentlar va ijara xaki singari va asosiy kapital kiymatni kupaytirish 
maksadida uning tasarrufida bulgan korxona aktivlaridir.
Moliyaviy kuyilmalar uz maksadiga kura uzok va kiska muddatli 
investisiyalarga bulinadi.
318

---

Кiska muddatli eki joriy investisiyalar uzida muommala muddati 12 
oydan oshmaydigan engil sotiladigan moddiy aktivlarning xarid kilinishiga 
oid xarajatlarni aks ettiradi. Ular buxgalteriya xisobida 5810 “Кiska 
muddatli moliyaviy kuyilmalar” balans schetida oborot mablaglar sifatida 
kuyidagilarni aks ettiradi:
-obligasiyalar, davlat va maxalliy karzlar turli korxonalar va 
tadbirkorlarning shunga uxshash kimmatli kogozlarini olishga oid kiska 
muddatli xarajatlar xarakati va koldiklari;
-bankning depozit schetlariga eki uzga xil ayni uxshash kuyilmalarni 
jalb kilingan pul mablaglarining xarakati va koldiklari;
-jismoniy va yuridik shaxslarga berilgan kiska muddatli pul va uzga 
xil karzlarning xarakati.
Uzok muddatli moliyaviy kuyilmalar –bu uzok muommala 
muddatiga ega bulgan (12 oydan ortik) aktivlarning sotib olinishiga oid 
koyilmalardir. Ular buxgalteriya xisobida 0600-“Uzok muddatli moliyaviy 
kuyilmalar” balans schetida uzok muddatli aktivlar sifatida yuritiladi. 
Shuningdek, moliyaviy kuyilmalarni kaerda va nimaga sarflanishiga kura 
turlarga ajratish lozim. Masalan, kishlok xujaligidagi asosiy vositalarga eki 
sanoatdagi materiallar olinishiga kura sarflanishiga turkumlanishi mumkin. 
GLOSSARIY
Analitik hisob, asosiy vositalar, bankrotlik, bank emitent, barter, 
baho, birja, birja bahosi, birlamchi hisob, birlamchi xujjatlar, blanka, 
brutto, buxgalteriya arxivi, buxgalteriya balansi, buxgalteriya daftarlari, 
buxgalteriya o’tkazuvi, indeks, indeksasiya, inflyasiya, ikki yoklama 
yozuv, inventarizasiya, kalkulyasiya, kassa kitobi, kassa limiti, kassaning 
orderlari, kassirning hisoboti, makler, materiallar, marja, marketing, tovar, 
tovar belgisi, tovar birjasi, to’lov talabnomasi, obligasiya, opsion, 
offerent, oferdraf, patent, penya, pudrat, pul, pul mablag’lari, pul 
xujjatlari, xo’jalik mablag’larini baholash, xalk xujaligidagi hisob turlari, 
shaxmat yozuvi, hisob siyosati, hisob-kitob hisobi, hisob to’lov, xujjatlarni 
guruhlash, xujjatlarni taksirovka qilish.