va xodimlari uchun sub’ektni boshqarish va faoliyatiga odil baho berish
uchun zarur bo’lgan ichki hisobot - boshqaruv hisoboti.
Ikkinchisi tashqi foydalanuvchilar, ta’sischilar, investorlar, soliq
muassasalari, mol etkazib beruvchilar va boshqa qiziquvchilar uchun tegishli
ma’lumotlarni yig’ib bir tizimga solgan holda moliyaviy hisob ma’lumotlariga
asoslangan moliyaviy hisobotdir.
Moliyaviy hisob yordamida yig’ilayotgan axborotlar bir xil ko’rinishda
bo’lishi shart, chunki bozor iqtisodiyoti sharoitida xo’jalik faoliyatida
qatnashayotgan yoki uning faoliyatiga qiziqayotgan yuridik va jismoniy
shaxslar ma’lumotlarni to’g’ri va to’liq tushunishi lozim. Shuning uchun
ham ushbu axborotlarni yig’ish va bir tizimga keltirishda uning oldida
nimalarni yig’ish va ularni qanday tartibda yoritish masalasi ko’ndalang
turadi. Ushbu muomalalarga to’liq, har tomonlama va chuqur javob berish
maqsadida buxgalteriya hisobining milliy standartlariga, Soliq kodeksi va
boshqa me’yoriy xujjatlarning talabiga to’liq javob beradigan yangi
«Mahsulot (ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining
tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to’g’risida»gi
yangi Nizom ishlab chiqilib Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 5 fevraldagi
54-son qarori bilan tasdiqlandi. Mazkur Nizomda xarajatlarni
guruhlashtirish va moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibidan to’liq,
tushunarli yoritilganki, bu o’z navbatida xo’jalik yurituvchi sub’ektlar
uchun tegishli hisobot davrida jami ishlab chiqarish xarajatlari va olingan
daromadlar to’g’risidagi ma’lumotlarni o’z vaqtida va to’liq yig’ish, ishlov
berish tizimi va usullarini ishlab chiqish imkoniyatini bersa, ikkinchi
tomondan tegishli soliq qonunlari va me’yoriy xujjatlari talabiga javob
beradigan moliyaviy hisobot tizimi imkoniyatini yaratdi. Shuni ta’kidlash
lozimki, ushbu Nizom tegishli halqaro standartlarga va ES ning 4.7
qaroriga asosan hamda O’zbekiston Respublikasining xususiyatlari
inobatga olingan holda yaratilgan.
Ushbu Nizomga muvofiq xo’jalik yurituvchi sub’ektning faoliyati
yuzasidan ko’rilgan moliyaviy natijalar quyidagi ko’rsatkichlar bilan
tavsiflanadi:
Dostları ilə paylaş: