Xo’jalik muomalalari
Debe
t
Кredit
mahsulotlari) hisobdan chiqarildi:
- javobgar shaxslar zimmasiga yuklatildi
4730 1030
- xaqiqiy tannarxi bilan chakana bahosi o’rtasidagi
farq summasiga
4730 9390
- tabiiy me’yorda kamayish summasiga
9430 4730
- tabiiy me’yordan ortiqcha kamayishi summasiga,
agarda javobgar shaxs
aniqlanmasa yoki undirib
olish sud tomonidan inkor qilinsa
4730
9430
1030
1030
- tugallanmagan ishlab chiqarishdagi ortiqcha sarf
xaqiqiy tannarxda kirim qilindi
2010 1010
- tugallanmagan ishlab chiqarishdagi kamomad
summasi xaqiqiy tannarxda aks ettirildi
9430 2010
v) Tayyor mahsulotlarning inventarizasiya natijalari:
- omborxonadagi tayyor mahsulotlarning aniqlangan
ortiqcha qismi kirim qilindi
2810 9390
- omborxonalardagi
tayyor mahsulotlarning
kamomadi aniqlandi va javobgar shaxsning
zimmasiga olib borildi
4730 2810
g) Pul mablag’larining inventarizasiya natijalari:
- kassada milliy valyutadagi naqd pullarning
ortiqcha qismi kirim qilindi
5010 9390
- kassada milliy valyutadagi pullarning kamomadi
aniqlandi va kassirning
zimmasiga olib borildi
4730 5010
Debitor (olinadigan schyotlar) va kreditorlar (qarz majburiyatlari
bo’yicha) bilan hisoblashishlarni inventarizasiya qilishda hisoblash
jarayonining holati tegishli korxona, tashkilot
va jismoniy shaxslar
bo’yicha ayrim olgan holda taqqoslanadi. Buning uchun har bir debitor
yoki kreditorga xat jo’natiladi yoki sub’ektning buxgalteri xizmat safariga
jo’natilib taqqoslash dalolatnomasi tuziladi. Inventarizasiya jarayonida
muddati o’tgan debitor qarzlarga alohida e’tibor berish va ularni undirib
olish imkoniyatini topishi zarur. Shu bilan bir qatorda shubhali qarzlar
bo’yicha ushbu summalarning miqdoriga Rеzеrv yaratiladi. Debet
8910-"Кelgusi sarflar va to’lovlarning Rеzеrvsi" va Кredit 4910-"Shubxali
qarzlar bo’yicha Rеzеrvlar" schyotlari. Ushbu
shubxali debitor qarzlar
bo’yicha ayrim ro’yxat qilinib, har bir debitor qatoriga ishonchsizlik
sababi (sub’ekt tugatilgan, qarzni inobatga olgan sub’ekt yo’q, debitor
400
qarzini bo’yniga olmaydi va hokazo) ko’rsatiladi.
Markaziy
inventarizasiya komissiyasining qaroriga asosan va sub’ekt rahbarining
buyrug’iga muvofiq shubxali qarzlarning Rеzеrvsi hisobiga qoplanadi.
Debet 4910-"Shubxali qarzlar bo’yicha Rеzеrvlar" schyoti va kredit
4890-"Boshqa shaxslarning qarzi" schyoti va ushbu qarz summasi balansdan
tashqaridagi schyotda 5 yilgacha hisobga olib boriladi, debet 007-"To’lov
qobiliyatini yo’qotgan debitor qarzlarning zararga o’tkazilishi" schyoti.
Xulosa qilib aytganda inventarizasiya hisobot tuzishga tayyorlanish va
uni boshlashning birinchi bosqichi hisoblanib sub’ekt mulkining
belgilangan vaqtidagi haqiqiy holatini ko’rsatishda asos bo’ladi va
quyidagi bosqichlardan tashkil topadi:
inventarizasiya ob’ektini belgilash;
inventarizasiya uslubini belgilash;
inventarizasiya natijalarini qayd qilish;
inventarizasiya komissiyalarining
taklifiga muvofiq markaziy
komissyaining qarori va uning sub’ekt rahbari tomonidan tasdiqlanishi;
ushbu qarorga muvofiq inventarizasiya natijalarini tegishli registrlar
va schyotlarda qayd kilish.
Dostları ilə paylaş: