andozalari oldindan belgilangan hajmda xaridorlarga taklif qilinadi.
Tovarlarning namunalari bilan tanishgan xaridor oldindan ko’rmasdan
kerakli hajmdagi tovarlarni xarid qiladi.
To’lov talabnomasi - hisob-kitob xujjati bo’lib,
mol etkazib
beruvchining (eksporter) yoki boshqa to’lov oluvchining bank orkali aniq
bir summani to’lovchidan olish haqidagi talabi aks ettiriladi.
Obligasiya - korxona yoki davlat tomonidan chiqariladigan
qimmatbaho qog’oz turi. Obligasiya, ma’lum bir muddatga berilib, qarz
majburiyati hisoblanadi. Oldindan kelishilgan foiz to’lovi bilan
belgilangan muddatda sotib olinishi shart.
Obligasiyaning chiqarilishi
qo’shimcha moliyaviy mablag’ni jalb etish maqsadida amalga oshiriladi,
ya’ni kredit shakllaridan biridir: obligasiya bo’yicha daromadlar
o’ynaladigan maxsus tirajlardagi yutuklar ko’rinishida ham to’lanishi
mumkin.
Opsion - lisenziyali kelishuv shakli bo’lib, unga qo’ra, lisenziya
oluvchiga ixtiro yoki “nou-xau”yuzasidan texnik xujjatlar bilan tanishib
chiqish xuquqi beriladi va ushbu tanishuvdan so’ng
lisenziya oluvchi,
lisenziyani xarid qilish maqsadliligi yuzasidan karor qabul qiladi yoki
tegishli xulosa chiqaradi.
Offerent - offerta yuboruvchi jismoniy yoki yuridik shaxs.
Oferdraf - mijozning joriy hisob varagining salbiy qoldig’i bo’lib,
bank krediti bilan qoplanadi.
Patent - lisenziyali faoliyat - korxonalar ilmiy-tekshirish va loyiha -
ixtirochilik tashkilotlari, ilmiy-ishlab chiqarish
birlashmalari axborot
faoliyatining tarkibiy qismi bo’lib, ilmiy-texnik qarorlar vujudga
kelishidan iborat, patent himoyasi yoki lisenziya kelishuv predmeti bo’lish
layoqatiga ega hisoblanadi. Patent - ximoya xujjati bo’lib, ixtiro (foydali
uslub, sanoat namunasi) uchun beriladi va ma’lum bir muddat ichida
himoya ob’ektidan foydalanish uchun patent
egasiga istisnoli xuquq
beradi.
Penya - moliyaviy majburiyatni o’z vaqtida bajarmaganlik uchun
jazo bo’lib, soliq va nosolik to’lovlarining muddatini o’tkazib yuborganda,
shuningdek, olingan tovar moddiy boyliklari, qo’rsatilgan
xizmat va
bajarilgan ishlar yuzasidan to’lovlarning orqaga surilishida ham
qo’llaniladi.
Pudrat - shartnoma, unga qo’ra, bir
tomon ikkinchi tomonning
(buyurtmachi) topshirigiga qo’ra, ma’lum bir ishni o’zining yoki
buyurtmachi materiallaridan bajarish majburiyatini oladi. Buyurtmachi
444
esa, shartnomada kelishilgandek, bajarilgan ishni qabul qilish va to’lovini
amalga oshirish majburiyatini oladi.
Pul - tovar almashishi rivojlangan davrda stixiyali ravishda yuzaga
kelib, tovarni ishlab chiqarish va almashtirishning boshlang’ich rivojida
uning rolini almashtirishdagi muxim tovarlar o’ynagan. Asta-sekinlik bilan
pul rolini qimmatbaho metallar bajargan va nihoyat umumekvivalent
bo’lib, oltin yuzaga kelgan. Pulning qo’yidagi funksiyalari mavjud: qiymat
o’lchovi, muomala mablag’i, jamg’arish mablag’i, to’lov mablag’i va
dunyo puli.
Dostları ilə paylaş: