Muomala
kodi
Muomalalarning turlari
Debeti bo’yicha
Кrediti bo’yicha
09
Olingan
qarz va kreditlar
yuzasidan to’langan foiz
summalari hisobdan
chiqarildi
Berilgan qarzlar bo’yicha
olingan foizlar kirim
qilindi
Hisob-kitob schyotidan olingan ko’chirmaga asosan 2-jurnal-orderning
kredit muomalalaridagi summalarini, ya’ni mol etkazib beruvchilarga
to’langan qarzlar, bank kreditlari, byudjet va ijtimoiy sug’urta to’lovlari va
olingan naqd pullarni umumlashtiradi, 2-qaydnoma
esa ushbu schyotning
debet tomonida qayd qilingan muomalalari bo’yicha mablag’larning
harakatini ya’ni, xaridorlardan tushgan mablag’lar, olingan kredit va qarzlar,
debitorlar va buyurtmachilardan tushgan summalarni umumlashtiradi va
nazorat qiladi. Bu jurnal-order va qaydnomaning ma’lumotlari yordamida
buxgalteriya xodimlari Hisob-kitob schyotiga kirim qilingan pul
mablag’larining
manbalarini, sarflanish maqsadlari va boshqa tashkilot va
korxonalar oldidagi to’lov majburiyatining bajarilishini nazorat qiladilar.
Ushbu yozuvlar va pul mablag’larining harakati bankning ko’chirmasiga
asosan amalga oshiriladi.
Bank tomonidan berilgan ko’chirmadagi bir xil schyotlarda ko’rsatilgan
summalar yig’iladi va tegishli 2-jurnal-order va qaydnomalarga ja’mi
summasi yozilib boriladi. Ushbu registrlarni to’lg’azish tartibi bankning
har bir ko’chirmasi uchun muddati (bir, ikki, besh, o’n kun)dan qat’iy
nazar bitta qator qoldiriladi. har oyda olingan bank ko’chirmalarining soni
tegishli 2-jurnal-order va 2-jamg’arma qaydnomadagi qatorlar soniga teng
bo’lishi shart. 2-jurnal-order va 2-qaydnomada yozuvlar tegishli schyotlar
aloqa qilgan holda 5110 - "Hisob-kitob schyoti"ning debeti va krediti
bo’yicha yoziladi. Natijada har hisobot kuni yoki oyda buxgalteriya
xodimlari tomonidan mablag’lar kirimining manbalari va ulardan maqsadli
foydalanish, byudjet va boshqa muassasalarga majburiy to’lovlar va
kalendar-grafikdagi to’lov majburiyatlarning bajarilishini nazorat qiladi.
Hozirgi davr talabiga asosan hisob ishlariga
hisoblash texnikalarini
muvaffaqiyatli joriy qilish (kompyuterlashtirish) uchun Hisob-kitob
schyotida qayd qilingan muomalalarning analitik hisobini kodlashtirish
maqsadga muvofiqdir.
Bankdagi schyotlarda saqlanayotgan pul mablag’larining holatini va
xo’jalik muomalalarining ta’sirida ularning harakati (kirimi va sarfi)ni
50
taqqoslab turish lozim. Bu schyotlardagi mablag’larni
taqqoslash
belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Mijozlar naqd pulsiz usuldagi to’lovlarni bank orqali o’tkazadilar va
mol etkazib beruvchilarga va xizmat qiluvchilarga bo’lgan qarzlar ham
bank orqali naqd pulsiz shaklida to’lanadi.
Кassa schyotlarini yuritish tartibiga o’xshash har bir alohida bank
schyoti bo’yicha muomalalarni aks ettirish uchun alohida schyotlar
yuritish zarur. Bu o’z navbatida taqqoslash jarayonini va sodir bo’lgan
xatolarni aniqlashni engillashtiradi. Taqqoslash
jarayoni quyidagi
bosqichlardan tashkil topadi:
bankdagi schyotdan olingan lekin hisobda aks ettirilmagan summalarni
(bo’nak muomalalarini amalga oshirgani uchun bank yig’imlari va
komission to’lovlar va hokazolar) ko’rib chiqish;
ushbu aniqlangan summalarni hisobda aks ettirish;
bank ko’chirmalariga asosan bankdagi Hisob-kitob schyotidagi
mablag’larning qoldiqlarini buxgalteriya hisobining ma’lumotlari bilan
taqqoslash;
etkazib berilmagan pul o’tkazmalari yoki chek muomalalarini
taqqoslashda vaqt mintakasiga oid farqlarni hisoblash;
pul mablag’larining qoldig’i va harakati bo’yicha tuzilgan taqqoslash
dalolatnomasini tuzish, unda sanani ko’rsatish va tomonlar –
bank va
kompaniyaning buxgalteriya xodimlari tomonidan imzolanishi lozim.
Dostları ilə paylaş: