qishloq xo’jalik mahsulotlari, hayvon va parrandalar bo’yicha hisoblashish
uchun zarur bo’lgan mablag’lar hisobga olib boriladi.
Maxsus maqsadlar uchun ajratilgan mablag’larning harakatini schyotlarda
hisobga olish tartibi quyidagi chizmada keltirilgan.
Agarda akkreditivlar va chek daftarchalari
xorij valyutasida ochilgan
bo’lsa ham ularning holati va harakati ushbu 5510-«Akkreditivlar» va
5520-«Chek daftarchalari» schyotlrida alohida qayd qilib boriladi. Chunki
ushbu ochilgan analitik schyotlar tegishli valyutalarda ochilgan
akkreditivlar, maxsus schyotlar va olingan cheklarda har bir mablag’ning,
ayniqsa davlat subsidiyalari, maqsadli yo’nalishdagi mablag’larning holati
va harakati to’g’risidagi ma’lumotlarni qayd qilishga yordam beradi.
5500-« Bankdagi maxsus schotlardagi pul mablag’lari »schyotlarning
sintetik ma’lumotlari 3-jurnal orderda kredit belgilari bo’yicha
umumlashtirilsa, uning analitik hisobi,ya’ni har bir akkreditiv, chek
daftarchasi va tegishli schyotlar bo’yicha debet tomonidagi ma’lumotlar
25-qaydnomada jamg’arilib boriladi.
Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning kassasida
naqd milliy va xorijiy
valyutalardan tashqari pochta markalari, davlat bojxona to’lovlarining
markalari, veksellar, avia, temiryo’l chiptalari va boshqa pul
ekvivalentlariga tenglashtirilgan xujjatlar ham saqlanadi.
Ushbu pul ekvivalentlari va yo’ldagi pul mablag’larining
holati va
harakati to’g’risidagi ma’lumotlarni qayd qilish
va umumlashtirish
maqsadida 5600-«
Pul ekvivalеntlarini іisobga oluvchi schyotlar»
schyotlaridan foydalaniladi. Ushbu schyotlar aktiv schyotlar bo’lib pul
mablag’lari schyotlarining guruhiga ta’lluqlidir. Pul ekvivalentlari 5600
schyotda nominal qiymatda hisobga olib boriladi.
Yo’ldagi pul mablag’lariga asosan mahsulotlarni sotish ishlarni bajarish
va xizmatlar ko’rsatish natijasida kassaga olingan naqd pullarning
bankdagi pul mablag’lariga o’tkazish uchun inkassatorlarga topshirilgan,
lekin bank tomonidan qabul qilinganligi tasdiqlanmagan naqd pul
mablag’lari kiradi. Ushbu ma’lumotlarni qayd qilish va umumlashtirish
quyidagi schyotlarda amalga oshiriladi:
5610-«Pul ekvivalentlari (turlari bo’yicha)»
Aksiyadorlik jamiyatlari o’zlarining aksiyalarini tugatish yoki qayta
sotish maqsadida sotib olishini ham tegishli 5600-«
Pul
ekvivalеntlarini іisobga oluvchi schyotlar » schyotida yuritishi
mumkin. Ushbu holatda bu muomalalarni qayd qilish uchun schyotlarning
guruhida qo’shimcha ravishda 5630-«Aksiya egalaridan sotib olingan
o’zining aksiyalari» schyotini ochishi mumkin. Ushbu schyotda
64
keyinchalik tugatish yoki qayta sotish uchun
aksiya egalaridan sotib
olingan o’zining aksiyalari hisobga olib boriladi.
Ushbu mablag’lar va muomalalarni tegishli schyotlarda qayd qilish
quyidagi xujjatlarga asosan amalga oshiriladi:
tushgan naqd pullarni topshirganda – bankning pattalari, aloqa
bo’limlarining pattalari, inkassatorlarga topshirilganligini
tasdiqlovchi
kuzatuv qaydnomasining nusxasi va hokazolar;
bosh sub’ekt yuborgan mablag’ga – sanasi, topshiriqnoma nomeri,
miqdori, bank yoki aloqa bo’limining nomi ko’rsatilgan bildirishnomani
olish.
Ayrim o’rtoqlik jamiyatlari kelishilgan tartibda boshqa shaxslarning
ulushlarini sotib olib boshqa qatnashuvchilarga yoki uchinchi shaxsga
berish uchun olingan ulushlarni ham hisobga olib boradilar.
Aksiya egalaridan o’zining aksiyalarini sotib olish jarayonlari tegishli
5600-«
Pul ekvivalеntlarini іisobga oluvchi schyotlar»
schyotlarining debet tomonida va ularning qiymatini to’lash esa tegishli
5000, 5110, 5200, 5500 va hokazo schyotlarining kreditida aks ettiriladi.
Agarda ushbu aksiyalar tugatilsa (muomaladan chiqarilsa), ushbu
muomala qonun doirasida amalga oshirilsa tegishli 8600-«
Sotib olingan
xususiy aktsiyalarni hisobga oluvchi schyotlar» schyotining
debetida va 5600-«
Pul ekvivalеntlarini
іisobga oluvchi
schyotlar» schyotining kreditida qayd qilinadi.
Pul ekvivalentlarining analitik hisobi har bir pul ekvivalenti (pochta
markasi, davlat bojxona markasi, veksel va hokazo) bo’yicha ayrim olgan
holda yuritiladi.
Pul ekvivalentining holati va harakatini schyotlarda qayd qilish
chizmasi quyidagi tartibda beriladi.
Dostları ilə paylaş: